Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
RozdziałI.Zagadnieniapodstawowe
takoczywistawpraktyce),ajejpiastunitojedynienusta,którewygłaszająbrzmienie
praw”38.Jestwładzą,którajestniezbędnawcelurealizacjicelów,jakiespełniasystem
podziałuwładz.Zajmujeteższczególnemiejscewprocesieszerokorozumianejochrony
prawczłowieka.Współcześniestandardemjestto,żeregulacjeprawneformułujące
podstawyfunkcjonowaniawymiarusprawiedliwościorazwładzysądowniczejsąza-
wartewustawachzasadniczychtychpaństw.
19
NagruncieKonstytucjiRPdoorganówwładzysądowniczejnależyzaliczyć:SądNaj-
wyższy,sądypowszechne,sądywojskoweisądyadministracyjne,atakżeTrybunałKon-
stytucyjnyiTrybunałStanu,któresąwpełnisamodzielnymiiniezależnymiorganami
konstytucyjnymi.WobrębiewładzysądowniczejdziałateżKrajowaRadaSądownic-
twa,choćkwestiakwalifikacjitegoorganumożewywoływaćwątpliwości.Organten
mabowiemnmieszany”charakter,alejegonaczelnekompetencjezwiązanesązwładzą
sądowniczą39.
4.Aktywizmsędziowski
40
20
Sędzianaktywistyczny”totaki,którypoprzezwydanywyrokwsprawiezaczynazastę-
powaćprawodawcę.Wczasieorzekaniatenżesędziaopierasięnawłasnymdoświad-
czeniuiprzekonaniu,któreniemusibyćzbieżnezoczekiwaniemprawodawcy.Czasami
dokonujeuzupełnienialukwprawie,innymrazempodejmujedecyzjewsytuacjach,
gdyprawodawcapozwalamunapewienluzdecyzyjny,np.stosujączasadywspół-
życiaspołecznego,anawetorzekacontralegem,gdysędziaprzeciwstawiasięprawu,
któreuważazarażąconiesprawiedliwelubirracjonalne41.Aktywizmsędziowskibywa
teżdefiniowanywkontekścieszerokorozumianejdyskrecjonalnościwładzysędziego
iobejmujeuprawnieniesędziegodopodejmowaniadecyzji,któraniemabezpośred-
nichpodstawwtekścieprawnym,azatemjestutożsamianyzprawotwórcząroląsądu
wprocesiestosowaniaprawa42.
Wpraktyceaktywizmsędziowskibyłijestodsamegopoczątkunierozerwalniezwiąza-
nyzosobąsędziegojakoprzedstawicielawymiarusprawiedliwości.Oczywiściewza-
mierzchłychczasachprzybierałonpoważnerozmiary,gdy-główniezpowodudeficytu
38
A.Burda,DoktrynakonstytucyjnaMonteskiusza[w:]Monteskiuszijegodzieło.Sesjanaukowawdwu-
setnąrocznicęśmierci,Warszawa27-28X1955,red.J.Bardach,K.Grzybowski,Ossolineum1956,s.223.
39G.Kuca,Zasadapodziałuirównowagiwładzainneorganypaństwowe[w:]Ustroje-doktryny-in-
stytucjepolityczne.KsięgajubileuszowaProf.zw.drahab.MarianaGrzybowskiego,red.J.Czajowski,J.Karp,
G.Kuca,A.Kulig,A.Opałek,Kraków2007,s.171.
40Fragmentopracowanynapodstawieartykułu:P
.Kuczma,Oaktywizmiesędziowskim,nZeszytyNa-
ukoweUczelniJanaWyżykowskiego.StudiazNaukSpołecznych”2016/9.
41L.Morawski,Zasadatrójpodziałuwładzy.TrybunałKonstytucyjnyiaktywizmsędziowski,Prz.Sejm.
2009/4(93),s.65.
42
Z.Czernik,Prawotwórczarolasąduadyskrecjonalnośćsędziowska[w:]Dyskrecjonalnawładzasędzie-
go,red.M.Dębiński,R.Pelewicz,T.Rakoczy,Tarnobrzeg2012,s.16.
