Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Osobowośćjakozadanieicelrozwojujednostki
25
nasobie(posiadanieniewieluzobowiązańorazjednocześnieogromnamożliwośćpodejmo-
wanianiezależnychdecyzji);4)Dpoczuciabyciapomiędzy”(feelingin-between)pomiędzy
adolescentemadorosłym;5)możliwości(niezależnieodaktualnejsytuacjiprawiekażdyjest
przekonany,żeosiągnięcieupragnionejwizjidorosłegożyciajestmożliwe).
PowyższecechywschodzącejdorosłościzostaływyodrębnionenapodstawiebadańAme-
rykanów(zróżnychgrupetnicznych,klasspołecznychiregionówgeograficznych)wwieku
20–29lat.Jednakżeokazujesię,żepodobnezjawiskamożnazauważyćwinnychkrajach
rozwiniętych.PonadtowEuropieWschodniejpoupadkusystemukomunistycznegomodel
funkcjonowaniapsychologicznegomłodychludzimiędzy18a25rokiemżyciajestpodobny
jakwEuropieZachodniej(Arnett,2011).
Wartozwrócićrównieżuwagęnato,żeokreswschodzącejdorosłościjestbardzohetero-
geniczny,cooznaczajegobogactwo,dynamikęikompleksowość(Arnett,2000).
KoncepcjawschodzącejdorosłościArnetta(2000)jestjednakkrytykowana,szczegól-
nieprzezsocjologów,wedługktórychzaobserwowaneprzezautorakoncepcjizmianynie
stanowiąpodstawywyodrębnianiaodmiennegookresurozwojowego.Badaczepodkreślają,
żewspółcześniemomentwkroczeniawdorosłośćjesttrudnydookreślenia(Gurba,2011).
Gurba(2011)uważa,żewkraczaniewdorosłość(określoneprzezArnettajakowschodząca
dorosłość)niestanowiodrębnegostadiumrozwojowego,alefazęprzejściowąpomiędzydo-
rastaniemawczesnądorosłością.
1.2.4.Krystalizacjatożsamościjakozadanierozwojowe
Problemkształtowaniasięikrystalizacjitożsamościmożnarozważaćzróżnychperspektyw
teoretycznych.Wedługtradycyjnychujęćpodjęciezadańwczesnejdorosłości,jakrównież
ichodpowiedzialneikonsekwentnerealizowaniejestrezultatemprzezwyciężeniakryzysu
tożsamościcharakterystycznegodlaokresuadolescencji(Ziółkowska,2005;por.też:Erik-
son,1959,1974,1997,2002).Młodyczłowiekmożewięcwejśćwokreswczesnejdorosłości
zróżnierozwiązanymkryzysemtożsamości,odczegouzależnionyjestsposóbpodejmowania
zadańrozwojowychnatymetapieżycia.
JednązpropozycjiteoretycznychjestkoncepcjaMarcii(1966),określeniaodpowiedniego
statusutożsamości,conastępujepodkoniecpóźnejfazydorastania.Autortejkoncepcjiwy-
różniaczterystatusytożsamości:1)tożsamośćosiągnięta(znalezieniewyraźnejodpowiedzina
pytanie,kimsięjestorazjakieroleiwartościdlajednostkiistotne);2)moratorium(poszu-
kiwanieitestowanietożsamości,łączącesięznapięciem,alemająceprowadzićdojejwypra-
cowania);3)tożsamośćprzejęta(brakposzukiwaniaodpowiedzinapytaniatożsamościowe,
przywiązaniedowartościirólwyniesionychzdzieciństwa);4)tożsamośćrozproszona(brak
eksploracjiorazbrakzaangażowaniawrealizacjęwybranychwartości,przejęcieodotoczenia
niespójnychwzorcówzachowań)(Marcia1966;por.też:Oleś,2003;Brzezińska,2004).
Najbardziejoptymalnymsposobemrozwiązaniawspomnianegokryzysujesttożsa-
mośćosiągnięta.Wtymprzypadkuwchodzeniewnowyokresżyciaodbywasiępo-