Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wej48,kształtowanejwewnątrzspołecznychram(wpojęciu
Halbwachsa–cadressociaux)tworzonychprzezspołecz-
nośćfilomatówifilaretów.Spróbujmydorówieśników
MickiewiczaodnieśćkonstatacjęHalbwachsa:„Byutrwalić
sięwpamięcigrupy,wszelkieprawdymusząukazaćsię
podpostaciązdarzenia,osobyalbomiejsca”49.
ProcesfilaretówrozpoczętywWilniew1823roku
iprzemianowanynawięzienieklasztoroo.Bazylianówto
wydarzenieimiejsce,któreorganizujązbiorowoprzeżyty
czaskonkretnejgrupyosób,tworzącychwięziennąwspól-
notę.Trudnowyobrazićsobie(pozaśmiercią)bardziejra-
dykalnedoświadczeniezerwaniamiędzydziśawczoraj,jak
konkretnyfaktaresztowania,gwałtownejutratywolności–
towłaśniedoświadczenieodnosi„spółwięźniów”doprze-
szłości,którastajesięprzedmiotemrekonstrukcjiwich
pamięci,ajednocześniejakozrekonstruowanaprzeszłość
określaichteraźniejszośćiantycypujeprzyszłość.Możemy
odczytaćScenęwięziennązIIIczęściDziadówjakoopo-
wieśćonarodzinachpamięcipokoleniowej,najważniejszą
scenęwteatrzepamięciMickiewicza–ożywionaprzestrzeń
celiKonradajestpodporątakżedlaprzyszłejpamięci
owspólnymdoświadczeniu,któreokażesięprzeżyciem
___
____
___
___
___
48Ibidem,s.55:„Pamięćzbiorowajestprzypisanadoczłonkówzbio-
rowościiniejestdowolnieprzechodnia.Ten,ktomawniejudział,po-
twierdzawtensposóbswąprzynależnośćdogrupy.Stądpamięćjest
konkretnanietylkocodoprzestrzeniiczasu,leczrównieżcodotożsa-
mości.Znaczyto,żeodnosisięonawyłączniedorealnejiżywejgrupy
społecznej.Czasiprzestrzeńjakokategoriepamięcizbiorowejorazfor-
mykomunikacjidanejzbiorowościłączyrealnyiżyciowykontekst,na-
cechowanyemocjonalnieiwartościowanywokreślonysposób”.
49M.Halbwachs,LatopographielégendairedesévangilesenTerre
Sainte,Paris1941,s.157.Cyt.za:J.Assmann,Kulturapamięci,op.
cit.,s.53.
31
