Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
RozdziałII.Początki
opistego,cotamodnaleziono,robiwrażenie,przywołującszokizgrozę,jakich
doświadczyliludzieGermanika:
Naśrodkurówninybielejącekości,jakuciekali,jakopórstawiali,bądźrozrzucone,bądź
spiętrzone.Obokleżałyułamkibroniiszkieletykońskie,azarazemwidzianoczaszkiludzkie
zprzodudopnidrzewprzybite.Wpobliskichgajachstałybarbarzyńcówołtarze,przyktó-
rychtrybunówipierwszychsetnikówzarzezali.Aci,którzyowąklęskęprzeżyli,którzysię
zpolawalkialbozwięzówwymknęli,opowiadali,żetulegacipadli,tamorłyzrabowano;
gdziepierwsząranęWarusotrzymał,gdzieodnieszczęsnejswejprawicyiodwłasnegociosu
śmierćznalazł;najakimwzniesieniuArminiuszdozgromadzonychprzemawiał,ileszubie-
nic,jakiejamydlajeńcówprzysposobiłijaksztandaromiorłomwpyszeswejurągał16.
Zszacunkudlaowychtrzechlegionównigdyichnieodtworzono.Miażdżąca
klęskawLesieTeutoburskimzmusiłanastępnychrzymskichcesarzydoskupienia
wysiłkównatrzymaniuwryzachgermańskichplemionmieszkającychprzygrani-
cachCesarstwa.Ichdziałaniapolegałynazawieraniusojuszówzplemionami,kró-
lamiiwodzamikrainleżącychzatymi,którezajmowaliGermanienajbliżsiRzy-
mowi.WtenwłaśniesposóbSkandynawowie,zwłaszczapołudniowi,zaczęli
odgrywaćwiększąrolęwpolitycerzymskiej,otrzymalidyplomatyczneupominki
izyskaliszczególnąuwagęCesarstwa.
KontaktyhandlowemiędzyCesarstwemaSkandynawiąistniałyjużoddawna.
Napółnocodstuleciprzywożonomniejwyszukanespośródrzymskichdóbr.Na
skandynawskietowaryluksusowe,np.bursztynczyfutra,wymienianorzymską
ceramikę,szklanepaciorki,biżuterięi,wrazzupływemczasu,rzymskąbroń.Jest
takżemożliwe,żeSkandynawowie,zwłaszczaDuńczycyiNorwegowie,służyli
warmiirzymskiej,poznawalirzymskątaktykęirzemiosłowojenne17,ponieważ,jak
sięprzekonamy,jużwIIIw.Skandynawowiepotrafilinietylkozbieraćoraztrans-
portowaćprzezmorzeiląddużearmiezłożonezponadtysiącaludzi,abytoczyć
międzysobązażartebitwy,aletakżekupowaliodCesarstwasprzętwojskowy,
wykorzystywanypotemdoprowadzeniatychwewnętrznychwojen18.
Niedostatekźródełpisanychsprawia,że,mówiącodziejachSkandynawii
wepoceżelaza,zazwyczajniesposóbprzyporządkowaćzdarzeniomodpowiednich
imionczykonkretnychdat.Musimysięzadowolićumiejscowieniemichwodpo-
wiednichwiekachianalizowaniemartefaktów,abywtensposóbpokazaćwzloty
iupadkikulturyorazdynastii.Musimytakżeopieraćsięnaprzypadkowychodkry-
ciachstanowiskzepokiżelaza,coniegwarantuje,żeuzyskanedziękiniminforma-
cjesąwystarczające,byrozwinąćnasząopowieśćohistoriiSkandynawii.Jednak
wiedzaarcheologicznanatematepokiżelazaumożliwianamfascynującyibardzo
16Tacyt,Roczniki,ks.I,ust.6,s.47.
17B.Storgaard,Cosmopolitanaristocrats,w:TheSpoilsofVictory,dz.cyt.,s.106–125.L.Hede-
ager,dz.cyt.,t.II,s.140–145.
18Patrzniżej,s.48.
