Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.DefinicjepartiipolitycznejI11
władzy.TutajprzykłademmogąbyćdefinicjesformułowaneprzezDownsa
czySartoriego.
AnthonyDownsdefiniujepartięjakokoalicjęosóbchcącychlegalnymi
środkamizdobyćkontrolęnadaparatemwładzywykonawczej6.Giovanni
Sartoriproponujedefinicję,wktórejpartiajestgrupąbiorącąudziałwwy-
borachizdolnądoobsadzenia,wdrodzewyborów,swoimikandydatami
urzędówpublicznych7.
Spośródzarzutówwysuwanychpodadresemtychdefinicjimożna
wskazaćnadwanajistotniejsze,amianowicie,żenaichpodstawietrudno
odróżnićpartieodinnychstruktur,wykonującychpodobnefunkcje,atak-
że,iżtrudnoodróżnićpartiedziałającewwarunkachdemokracjiodtych,
którefunkcjonująwwarunkachniedemokratycznych.
Wodniesieniudoproblemupierwszego,tj.podobieństwamiędzypartia-
miainnymiorganizacjamispołecznymi,najczęściejpodnoszonąkwestiąjest
trudnośćrozróżnieniamiędzypartiąagrupąnacisku.Podmiotytepodobne
sąbowiemdosiebienietylkozpunktuwidzeniacharakterystykijakoor-
ganizacji,alewłaśniezpunktuwidzeniapełnionejfunkcjiwyrażaniairepre-
zentowaniainteresów.Trudnozaprzeczyć,żeipartia,igrupanaciskudziała-
jąwtymobszarze,pokazaniebardzowyraźnejijednoznacznejróżnicymię-
dzyniminiejestzadaniemprostym.Autorzy,którzytoczynią,wskazują
wtymkontekścienadwaelementy.Pierwszymjestudziałpartiiwrywalizacji
politycznejiwalceoobsadęstanowiskwładzy–grupanaciskutegoraczejnie
robi.Drugielementpozwalającyodróżnićobapodmiotytosposób,wjaki
wykonująfunkcjereprezentacjiinteresów.Partiedążądopewnejkonso-
lidacji,agregacjiinteresówrozmaitychrodzajówirozmaitychgrup,grupa
naciskumożezpowodzeniemograniczyćsiędointeresówbardzowąskich,
partykularnych,związanychnp.zjednymtylkosektoremgospodarkiczyjed-
nągrupązawodową.Zróżnicowanietowiążesięzwymienionymwcześniej
stosunkiemdostanowiskwładzy.Zajmującje,trudnojestpodejmować
decyzjewyłączniewinteresielubdladobrawąskichgrupspołecznych,partia
dążącdoobjęciatychstanowisk,powinnaotympamiętać.Grupanacisku
pozostajewyłączniewobszarzewpływunatych,którzysprawująwładzę,mo-
żezatempozwolićsobienadowolniedalekoposuniętypartykularyzm.
Jakmożnazauważyć,przedstawionerozróżnieniemiędzypartiąagru-
pąnaciskuniejestopartenastwierdzeniubardzokategorycznymijedno-
znacznym.Wynikatozfaktu,żezarównowśródpartiimożnaodnaleźćta-
kie,którewfunkcjireprezentacjiinteresówbliższesąpartykularyzmowi
charakterystycznemudlagrupnacisku,jaki–choćrzadziej–grupanacisku
możezachowywaćsięjakpartia.Ilustracjątegodrugiego,rzadszegoprzy-
padku,możebyćsytuacjazpoczątkówtransformacjiustrojowejwPolsce,
kiedyzwiązekzawodowy„Solidarność”zdecydowałsięnaudziałwwybo-
6CytatzaP.A.Beck,op.cit.,s.8.
7G.Sartori,op.cit.,s.63.
