Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14I1.Partiepolityczne–definicjeigeneza
jącaurzędypubliczne,partia„upodstaw”ipartiajakostrukturabiurokra-
tyczna13.Podokreśleniem„urzędypubliczne”należyrozumiećtuprzede
wszystkimcentralneorganypaństwa,takiejakrządczyparlament,partia
„upodstaw”odnosisięzarównodoczłonków,jakidoluźniejzwiązanych
zpartiąjejzwolennikówiwyborców,określenietrzecieodnosisiędostruk-
turorganizacyjnychsamejpartii.
Tym,cowydajesiębardzotrafnewtychpodejściachjestanalityczne
spojrzenienapartięjakocałość,łączącąróżnesferyaktywnościpolitycznej,
przyczym,cotakżewydajesiębardzoważne,aniebyłoraczejeksponowane
wdefinicjachpoprzednich,spojrzenietoniepomijatakżesferyorganizacyj-
nejpartii.Zarównowjednym,jakidrugimprzytoczonymprzykładziewięk-
szynaciskpołożonyjestnafakt,żepartiajestzłożonąiwielowymiarową
strukturą,niżnafunkcje,którewypełnia.
Wobecwspomnianegonapoczątkutegorozdziałubogactwadefinicji
partiipolitycznychistniejącegownauce,wtympodręcznikuniezostanieza-
proponowanekolejne,odrębneujęcie.Abyjednakdokonaćpodsumowania
zaprezentowanegoprzeglądudefinicji,wartosformułowaćkilkauwagogól-
nych.Rozpoczynającoddefinicjifunkcjonalnych,możnastwierdzić,że
wśródfunkcjiwykonywanychprzezpartie,któresąwnichnajbardziejeks-
ponowane,możnawymienićprzedewszystkimtrzy,tj.reprezentacjęintere-
sów,udziałwwyborachiudziałwsprawowaniuwładzy.Spośródtych
trzechdwiepierwszewykonywanesąnietylkoprzezpartie,azatemudział
wsprawowaniuwładzywydajesiętą,którajestnajbardziejcharakterystycz-
nawłaśniedlapartiipolitycznych.
Zkoleidefinicjestrukturalnezewzględunaaspektanalityczny,pozwa-
lającydostrzecwielowymiarowośćusytuowaniaiaktywnościpartii,mogą
miećszczególnieistotneznaczenieprzypróbieuchwyceniazmianiprze-
kształceń,jakimpodlegająteorganizacje.Przezpryzmatdefinicjistruktu-
ralnychdostrzecmożnasposób,wjakizmianywjednejzesferaktywności
partiiwarunkujązmianywpozostałych.Będzieotymmowawrozdziale
drugim,obecnienatomiastzarysowanezostanągłównekoncepcjezwiązane
zpowstawaniempartiipolitycznych.
1.2.Wybranekoncepcjegenezypartiipolitycznych
Przedstawionenapoczątkurozważaniadefinicyjnewskazują,żepartiapoja-
wiłasięwpolitycewXVIIw.,jakogrupadziałającawparlamencie.Parla-
mentarzyściłączylisięwrozmaitezwiązkitakżewcześniej,określanojejed-
nakmianemfakcji.PartiawXVIIw.byłazjawiskiemnowym,autorzyztego
okresuwskazywali,żeważnąróżnicąmiędzyfakcjąapartiąsązasady,na
13P.Mair,PartyOrganizations:FromCivilSocietytotheState,w:R.S.Katz,P.Mair
(red.),HowPartiesOrganize.ChangeandAdaptationinPartyOrganizationsinWestern
Democracies,Sage,London1994,s.4.
