Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12I1.Partiepolityczne–definicjeigeneza
rachparlamentarnychwlatach1991i1993.Działanietouzasadnianonie-
dostatecznąreprezentacjąinteresówdokonywanąprzezpartieazarazem,
coczyniłotenprzypadekszczególnieciekawym,podkreślano,żereprezenta-
cjaparlamentarnabędziemiałacharakterwyłączniezwiązkowy,ajejgłów-
nymcelemstaniesięreprezentacjainteresówpracowniczych.
Wracającdodefinicjipartiipolitycznych,autorem,któryzaproponował
ujęcie,pozwalającenadostrzeżenierozróżnieniamiędzypartiamiagrupami
naciskujestAlanWare.Wedługtegoautorapartiapolitycznajestinstytucją,
która(a)dążydouzyskaniawpływunapaństwo,częstoprzezzajmowanie
stanowiskrządowych,(b)zazwyczajwychodzipozapartykularne,pojedyn-
czeinteresyspołeczneipodejmujepróbyichagregacji8.
Drugizarzutpodadresemdefinicji,wktórycheksponowanesąfunkcje
partiizwiązanezudziałemwwyborachczysprawowaniemwładzy(m.in.
wcytowanychwcześniejdefinicjachDownsaczySartoriego)dotyczyłproble-
mupartiidziałającychwwarunkachniedemokratycznych,któraniekonku-
rujezinnymipartiami,częstobędącjedynąpartiąwpaństwie.Krytykataka
formułowanajestnapodstawiepoglądu,żepartianiekonkurującazinnymi
wogóleniejestpartią.Tenpunktwidzeniareprezentowanyjestnp.wprzy-
toczonejdefinicjiNeumanna,wktórejjednymzważnychelementówjest
konkurencjaopoparciespołeczneczydefinicjiSchlesingera,któryrozumie
partięjako„organizacjępolityczną,aktywnieiefektywnieangażującąsię
wkonkurencję,którejstawkąjestwybieralnyurząd”9.
Tuzkoleinależypodkreślić,żeSartorinietylkowsformułowanejdefi-
nicjinieuwzględniaelementukonkurencji,alewyraźniestwierdza,żepro-
ponowanaprzezniegodefinicjaodnosisiętakżedomonopartii,czylipartii
niemającychwpaństwiekonkurencjiinnych10.Zdaniemtegoautorabo-
wiem,nawetwybory,mającejedyniecharakterrytualnyczyfasadowy,wciąż
pozwalająodróżnićorganizacje,któresiędonichodwołują,czylipartie,od
grup,któretegonierobią.
Możnazgodzićsięzpoglądem,żedefinicjeniepodkreślająceelementu
konkurencji,aeksponującefunkcjepartiizwiązanezaktywnościąpolitycz-
ną,azwłaszczazwykonywaniemfunkcjirządzenia,rzeczywiścieniepozwa-
lajązorientowaćsię,czydanyautoruważamonopartiędziałającąwsystemie
niedemokratycznymzatakąsamąorganizację,jakpartiędziałającąwwa-
runkachdemokratycznejkonkurencji.Problemtenpozostajezresztąkwes-
tiąnierozstrzygniętą–wtejksiążcepojawisięonrazjeszczeprzyokazji
omawianiatypologiisystemówpartyjnych.
8A.Ware,PoliticalPartiesandPartySystems,OxfordUniversityPress,Oxford1996,s.5.
9Cyt.zaK.Lawson,op.cit.,s.3.S.Neumannwyraźniepisze,żezdefinicjąpartiiłączysię
„klimatdemokracji”,natomiastwarunkireżimudyktatorskiegosprawiają,żedziałającewnich
organizacjeniesąpartiami.PatrzS.Neumann,op.cit.,s.395.
10G.Sartori,op.cit.,s.63.Wedługtegoautorapodstawowyproblemzwiązanyzmono-
partyjnościąnietyledotyczydefinicjipartii,ileproblemusystemupartyjnego–kwestiętęoma-
wiamwdalszejczęścipracy,poświęconejsystemompartyjnym.
