Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.WybranekoncepcjegenezypartiipolitycznychI17
krajach,pozastarymkontynentem,gdzietakżepowstałypartiepolityczne,
mimożeniezawszetowarzyszyłytemuinstytucjeiproceduryzwiązane
zdemokracjąprzedstawicielską.
(przesileń)stanowiącychkontekstpowstaniapartiioma-
wianiautorzyzaliczająszczególnietrzy:
,
i
.
Pierwszywiążesięzwyzwaniemstawianymdotychczasowymstrukturom
władzy,drugipoleganamobilizacjipolitycznejgrupdotychczasnieaktyw-
nychwsferzepolityki,trzeciwiążesięzprzekształcaniemstrukturpaństwo-
wych,ichrozpademlubwprostprzeciwnie,powstawaniemnowych.Mogą
onezachodzićsekwencyjnielubłącznie,czasichtrwaniamożebyćrozłożo-
nynawielelatlubskumulowaćsięwkrótkimokresie.Sąoneswoistymka-
talizatorempowstawaniapartii,chociażzapewneniedoprowadziłybydo
takiegoskutku,gdybyniezostałwdanymkrajuosiągniętypewienstopień
zaawansowaniaprocesówmodernizacyjnych.
Odnoszącsiędokwestiimodernizacji,LaPalombaraiWeinerużywają
żywejanalogiistwierdzając,żetakjakelektrowniawodnalubhutasąsymbo-
laminowoczesnościgospodarczej,takpartiajestsymbolemnowoczesności
politycznej.Procesyunowocześnieniasązwiązanezmasowąmobilizacją,ato
właśniemasoweuczestnictwopolitycznewymagatakiejorganizacji,jakąjest
partia.Podającprzykładyprocesówmodernizacyjnych,LaPalombaraiWei-
nerwskazująm.in.narozwójgospodarkikapitalistycznej,zwiększającymo-
bilnośćspołecznąirozsadzającystrukturylokalnychzależności;narozwój
systemówkomunikacyjnychitransportowych,ułatwiającychprzepływludzi
iinformacjiczyteżnaprocesysekularyzacyjne,pozwalającejednostkomna
rozbudowęzaufaniadowłasnychsiłiwpływunawłasnelosy.Talistaoczy-
wiścieniewyczerpujecałościprocesówekonomiczno-społecznychskłada-
jącychsięnaunowocześnienie,alezawierabardzoczytelneprzykładypoz-
walającenazrozumieniezwiązkumodernizacjiimobilizacjidużychgrup
społecznych.Wartopodkreślićrazjeszcze,żewomawianejkoncepcjiprze-
sileniapolityczne(kryzysy)imodernizacjarazemstanowiąwarunkisprzyja-
jącepowstaniupartii.
KoncepcjaLaPalombaryiWeinerajestwmoimprzekonaniudobrym
uzupełnieniemujęćkoncentrującychwyjaśnieniagenezywspółczesnych
partiinarozwojuparlamentaryzmuiprawawyborczego.Bezniejbowiem
trudnoodpowiedziećnapytanieoprzyczynyrozszerzaniaprawwyborczych
ikoniecznościzdobywaniaprzezparlamentarzystówpoparcianowychgrup
społecznych.Pozwalateżonanawytłumaczenie,nierzadkichpozaEuropą,
sytuacji,kiedypierwszepartiepolitycznepojawiająsiępozaistniejącym
parlamentemalboteżjeszczeprzedjegopowstaniem.
Omówionekoncepcjegenezypartiipolitycznychskupiająsięgłówniena
problemiepowstawaniapierwszychpartiipolitycznych,wmomencie
kształtowaniasiętakżepierwszychwspółczesnychdemokracji.
Jednakżepartiepolitycznepowstajątakżeiwobecnychczasach;waż-
nymkontekstemichgenezysąwspółczesneprocesydemokratyzacji.
Zpunktuwidzeniagenezypartii,procesytetworząszczególnykontekst,
