Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
RozdziałI.Rzeczodemokracji–rozważaniaocharakterzepodstawowym
decyzjiograniczającychsamowolęwładzyorazpozwalającychnaskutecznąochronę
prawmniejszości”94.
Modeldemokracjideliberatywnej95,propagowanyprzezm.in.przezJürgenaHaber-
masa,zakładał,żepoprzezzinstytucjonalizowanedebaty,zjednejstrony,uzupełnia
sięprocesnieformalnegokształtowaniasięopinii,costwarzawiększemożliwości,by
społeczeństwomogłoświadomiepodejmowaćdecyzje,woparciuoznajomośćte-
matówdyskutowanych,zdrugiej-władzaotrzymujepełniejszeinformacjenatemat
oczekiwańwyborców.nDeliberacjatowymiana,aleikonfrontacjaargumentów.Wjej
procesieznaczenianabierająargumentymocniejsze,którejednaksamepodlegająudo-
skonalaniu.Wtensposóbdemokracjadeliberatywnatoinaczejdemokracjauczącasię
-procesdyskusjipozwalanaposzukiwanienowychrozwiązań,którewcześniejprzez
uczestnikówwspólnotypolitycznejniebyłydostrzegane.(...)Demokracjadeliberatywna
zatemjestnietylenowąideądemokratyczną,ileraczejpróbąprzywróceniarównowagi
pomiędzyformalnymiasubstancjalnymipodstawamidemokracjiprzezwzmocnienie
tychdrugich”96.Habermasuważał,żedemokracjatonicinnegojakpolitycznydialog
ibyłprzekonany,żemożnawyznaczyćwarunkiprowadzeniatakiegodialogu,które
zaakceptowalibywszyscyjegouczestnicy97.Jegoteorianjestpróbąracjonalnejrekon-
strukcjiidealnegoładukomunikacyjnego.Ładtenzakładaprzedewszystkimrówność
wszystkichuczestnikówsytuacjikomunikowaniasię,aleiichwolnośćkomunikowania
się,atakżewolnośćdokonywanychwyborów”98.
94
Zob.L.Porębski,Debata...,s.30.
95
JurgenHabermasiJohnRawsstworzylinajpełniejsze,niezależneodsiebiedwiekoncepcjedemokracji
deliberatywnej.Szerzejnatentematzob.teżT.Buksiński,DylematydemokracjideliberatywnejJohnaRawlsa
iJürgenaHabermas[w:]Rozumjestwolny,wolność–rozumna,red.R.Marszałek,E.Nowak-Juchacz,War-
szawa2002,s.347-363.W
.Jedleckawskazuje,iżnzarównoRawls,jakiHabermastwierdzą,każdynaswój
sposób,iżcelemdemokracjijestustanowieniewsferzepublicznejracjonalnegoporozumienia.Teorietych
autorówróżniąsięcodoprocedurdeliberacjipotrzebnychdojegoosiągnięcia,jednakchodziwnichoto
samo-oosiągnięciemaksymalnieinkluzyzwnegokonsensusuwsprawie«dobrawspólnego»”-W
.Jedlecka,
Problemyiwyzwaniademokracjiwkontekścieintegracjieuropejskiej[w:]Filozofczneiteoretycznezagadnienia
demokratycznegopaństwaprawa,red.M.Andruszkiewicz,A.Breczko,S.Oliwniak,Białystok2015,s.325.
96
Zob.A.Peisert,Demokracjadeliberatywna:utopiaczyratunekdlademokratycznychwartości?,nKultura
Liberalna”2010/1(52)z12.01.2010r.,źródło:http://kulturaliberalna.pl/2010/01/12/peisert-demokracja-
deliberatywna-utopia-czy-ratunek-dla-demokratycznych-wartosci/(dostęp:23.11.2016r.).
97
J.Habermaspodkreśla,że:nTeoriadyskursuprzyjmujeelementyobustroniintegrujejewpojęciu
idealnejprocedurydladebatowaniaipodejmowaniauchwał.Tademokratycznaproceduraustanawiawe-
wnętrznyzwiązekmiędzynegocjacjami,dyskursamizmierzającymidosamoporozumieniaidyskursamina
tematsprawiedliwości,iuzasadniadomniemanie,żewtychwarunkachosiągasięrozumnebądźuczciwe
rezultaty”
.J.Habermas,UwzględniającInnego.Studiadoteoriipolitycznej,przeł.A.Romaniuk,Warszawa
2009,s.244.
98
Zob.H.Olszewski,M.Zmierczak,Historia...,s.358.SzerzejnatentematJ.Habermas,Teoriadzia-
łaniakomunikacyjnego,przeł.A.M.Kaniowski,Warszawa1999,s.453.J.Habermasbudujewizjęidealnej
sytuacjikomunikacyjnej,wktórejkażdymożesięwypowiedziećigłoskażdegoliczysiętaksamo.Jego
koncepcjarozumukomunikacyjnegoietykikomunikacyjnejniemaodniesieniadopraktyki.Habermas
redukujestosunkipolitycznedomoralności,awalkęsiłpolitycznychsprowadzadopozbawionegoprzemocy
dyskursuargumentacyjnego.Wierzy,żeprzestrzeganiezasadpozwoliporozumiećsięiosiągnąćkonsens-
