Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HenriAdamczewski:metaoperacjawjęzykuitłumaczeniu
31
polskiego,rosyjskiego,arabskiego,hebrajskiego,hiszpańskiego,włoskiego,
niemieckiego,holenderskiego,węgierskiegoczynawetchińskiego30(Adam-
czewski1991).Badaniomteoretycznymtowarzyszyrównoleglewyraźnatro-
skaoprzełożenieichnapraktykęwdziedziniedydaktykijęzykówobcych31.
ZnacznierzadziejAdamczewskisygnalizujeprzydatnośćswoichrefleksji
teoretycznychdlaopisuzagadnieńtłumaczeniowych.Możliwości,jakie
otwieraujęciezależnościmiędzyjęzykiem,mowąamyślązaproponowane
przeztegobadacza,wewidentnysposóbniezostałydotychczaswpełni
wykorzystanewtejdziedzinieaniprzezniegosamego,aniprzezinnych
teoretykówtłumaczenia32.
Uczonysamsiebieumieszczawliniijęzykoznawcówinspirującychsięfilo-
zofiąjęzykaorazteoriąwypowiedzi.Wjegobadaniachwidaćsilnewpływy
WilhelmavonHumboldta,językoznawstwastrukturalnego(RomanaJakob-
sona,NoamaChomsky!ego)orazBenveniste!a,Guillaume!aiCulioliego,do
którychodwołujesięczęstozewzględunapowinowactwoprzekonańlub
teżustosunkowującsiękrytyczniedoniektórychpoglądów(Adamczewski
1996:76,1999a:53).
WspólnymmianownikiembadańAdamczewskiegojestUposzukiwanie
głębokiegosensujęzyków,gramatykimowyludzkiej"33(Adamczewski
1996:2).Natomiastkluczowymelementemteoriimetaoperacyjnejstajesię
podmiotmówiący(lecentredecalcul)(Adamczewski1996:76),dlaktórego
30Znamiennejestjegowspomnieniedotycząceotoczenia,wktórymsięurodził.Pocho-
dzącyzgórniczegoregionupółnocnejFrancji,gdziestykałsięzjęzykiempolskim,francuskim,
niemieckim,włoskim,rosyjskim,ukraińskimorazpikardyjskim,zauważa:U[ł]unmilieu
multilingueoùlanotiondelangueŚTRANGÈREn!avaitaucunsens[ł]"[wielojęzyczne
środowisko,wktórympojęciejęzykaOBCEGObyłocałkowiciepozbawionesensu](Adam-
czewski1996:4).Skłaniatofaktyczniedozastanowieniasięnadcechamidystynktywnymi
(kryteriumpaństwowościvs.kryteriumnarodowości?/akwizycjanapoziomieumożliwia-
jącymsprawnąkomunikację?)terminuobcywodniesieniudojęzyka,costajesięszczególnie
interesującewgrupiekrajówfrankofońskich.S.Bajrić(2006:114-116)proponujeoparcie
kategoryzacjiparjęzykobcy/ojczysty,językwyjściowy/docelowynaterminachjęzykinposse,
językinfieriorazjęzykinessewykorzystanychprzezG.Guillaume!awopisiechronogenezy
czasówfrancuskich.
31Cf.Adamczewski1991,1996,1999a,1999b.
32Istniejącepracestosująpodejściemetaoperacyjnedowyizolowanychzagadnień
gramatycznychwtłumaczeniu,jaknp.czasuimparfait(cf.Gabilan2011).
33U[ł]quêtedusensprofonddeslangues,desgrammairesetdulangagehumain".
