Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Odoperacjidometareprezentacji
prymarnymograniczeniemsązasadygramatykijęzyka.Pobrzmiewatu
wyraźneechopracpoprzedników,gdyżtowgestiipodmiotuleżydecyzja
osposobielinearnejorganizacjiindywidualnegowypowiadania(énoncia-
tion)idyskursuzapomocąśrodkówdostępnychwszystkimużytkownikom
danegojęzyka.Odbywasiętowtakisposób,abyoddaćnietylkopewną
zawartośćsemantyczną,alerównieżswojąpostawęwobecwygłaszanych
treści,toznaczymodalnośćwypowiedzeniaorazrelacjehierarchiczne
międzyjegoelementami,zdeterminowanenaprzykładstrukturątema-
tyczno-rematycznązdania.
Konkretnymisygnałamimetaoperacji,czylimomentówujawnianiasię
obecnościwyborówpodmiotusątzw.metaoperatorypojawiającesięnakilku
poziomachjęzyka.Fokalizująoneaktywnąpostawępodmiotuwypowiadania
wobecjęzyka,jegoświadomą,częściowoautomatycznączyteżnieuświado-
mionąpracęwmateriijęzyka,prowadzącądoprecyzyjnegowykorzystania
środkówjęzykowychwceluprzekazaniakomunikatuoraznałożonego
obrazumentalnego,inaczejmówiąc:wpisaniaswojejpostawywobecdanego
wypowiedzenia.Naciągleotwartejliściemetaoperatorówznajdująsięna
przykład:opozycja-BE+ing/DOwangielskim,czasyimparfait/passésimple
wefrancuskim,korelacjemiędzyczasemimparfaitaaspektemniedokona-
nymczasownikówwjęzykachsłowiańskich34,przysłówkimodalizujące,
operatorypresuponującetematyzację,jakfrancuskiprzysłówekbien(Tu
nevoudraispasvérifiersij’aibienfermélegaz?),angielskieDO,polskiei(Może
iwyjechaładoFrancji.)(Adamczewski1996:52).Tozapomocątakichśrodków
wpisywanajestinterwencjapodmiotuorazukształtowanyprzezniegoobraz
tego,cowwypowiedzinależydoelementówznanychitego,cooddajeon
jakonowe.UpraszczającbadaniaAdamczewskiego,możnastwierdzić,żetak
różnorodnezjawiskagramatyczneopierająsięnaopozycjibinarnejmiędzy
tym,copodmiotmówiącywłączawobrębinformacjiznanejkontekstowo
34Równieżtozagadnieniegramatycznewyjaśnionejestnapodstawieopozycjitemat/
remat.Dobrzeobrazujejenastępującawymianazdań:-Chciałbymcięprzeprosić.-Niemusisz
mnieprzepraszać.(Adamczewski1996:98),wktórejokurencjaczasownikaniedokonanego,
znamionującegojegotematyczność,występujewodpowiedzinarematyczneużycieczasow-
nikadokonanego.
