Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Pojęcie,istotaiklasyfikowaniepatologiispołecznych
wdanymspołeczeństwieorazzachowanianaruszającenakazyizakazyzawar-
tewprzepisachustawkarnychicywilnych10”.Badaniespołecznychzjawisk
patologicznychwPolscerozpocząłwlatach60.ubiegłegowiekuAdamPodgó-
recki,inicjatorzałożeniaw1972rokuInterdyscyplinarnegoInstytutuProfilak-
tykiSpołecznejiResocjalizacjiUniwersytetuWarszawskiego.Placówkatabyła
najbardziejznaczącymwnaszymkrajuśrodowiskiemnaukowym,prowadzą-
cymdo1990rokupodstawowebadaniawdziedziniepatologiispołecznej110
Pojęciepatologiispołecznychjakospecyficznejformyzachowaniajeststo-
sowanepowszechnie,anawetczęstonadużywane,coczęstokroćpowoduje
zaciemnienieizniekształcenieistotyorazobrazutegozjawiska.Podobniejak
większośćzjawiskwnaukachspołecznych,termintenniedoczekałsiępo-
wszechnieuznanejiobowiązującejdefinicji,stądwartodokonaćichkrótkie-
goprzegląduinajegopodstawiewskazaniajegoistotnychcech.
Patologięspołeczną,zgodniezujęciemsłownikowym,stanowiąfl(…)zja-
wiska,społecznezachowaniasięjednostekiokreślonychgrupspołecznych
sprzecznezwartościamidanejkultury”12.Wujęciuencyklopedycznymprzyj-
mujesięzkolei,żesątofl(…)zjawiskaspołecznegozachowaniasięjednostek
igruporazfunkcjonowaniainstytucjispołecznych,pozostającewsprzeczności
zwartościamiizasadamiakceptowanymiprzezdanespołeczeństwo”13.Sąto
prostedefinicje,którewskazują,czymsąwswojejistociepatologie(zacho-
waniajednostekigrupspołecznych,atakżefunkcjonowanieinstytucjispo-
łecznych)iwsprzecznościzczympozostają(wartościamidanejkulturyczyteż
wartościamiizasadamiakceptowanymiprzezdanespołeczeństwo).Tedwiecechy
konstytuującepojęciepatologiispołecznychpojawiająsięrównieżczęsto
wdefinicjachocharakterzenaukowym.
AdamPodgóreckiokreślapatologięfl(…)jakodestruktywneiautodestruk-
tywnezachowanieludzi,gruplubcałychspołeczeństw”,zkoleiprzezpatolo-
gięspołecznąrozumiefl(…)tenrodzajzachowania,tentypinstytucji,tentyp
funkcjonowaniajakiegośsystemuspołecznego,którypozostajewzasadniczej
niedającejsiępogodzićsprzecznościzeświatopoglądowymiwartościami,któ-
rewdanymspołeczeństwiesąakceptowane”14.Uważarównież,żepatologia
społecznatopostawyizachowanialudzi,którenaruszająpodstawowenormy
etyczneorazwyrządzająmniejlubbardziejwymierneszkodyspołeczne150
ZdaniemAndrzejaGaberle,pojęcieflzjawiskapatologiczne”powinno
oznaczaćjednolitąklasęzjawisk,wskazywaćkryteriapozwalająceodróżniać
zjawiskaokreślanejakopatologiczneodniepatologicznych,obejmowaćkrąg
10
T.Michalczyk,Wybranezagadnieniapatologiispołecznej,Opole1995,s.9.
11
Tamże,s.13.
12
Słownikjęzykapolskiego,Warszawa1979,t.2,s.620;U.Świętochowska,Systemoweroz-
wiązaniawzakresiezapobieganiaiograniczaniapatologiispołecznej,Gdańsk1995,s.16–18.
13
Encyklopediamultimedialna,PWN,hasło:patologiespołeczne,htps://encyklopedia.pwn.
pl/haslo/patologie-spoleczne;3955029.html[dostęp:10.02.2018].
14
PodajęzaA.Podgórecki,Zagadnieniapatologiispołecznej,dz.cyt.,s.84.
15
Tamże.
14
