Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Korzeniepedagogikiprzygody
19
Ważnesąteżchwilesamotnościiprosteżycie–atowszystkopowinno
sięodbywaćwścisłymzwiązkuznaturą11.Rousseautwierdził,żewżyciu
istotnejest,abynauczyćsiędziałać,wykorzystującswojezdolnościiumie-
jętności,potobyaktywnieżycieDprzeżyć”–tymsamymakcentowałistotę
przeżycia,doświadczaniaiodczuwania:
Chodzinietyleoto,abydzieckuprzeszkodzićumrzeć,ileraczejoto,abyje
nauczyćżyć.Żyć–nieznaczytooddychać;żyć–toznaczydziałać,tozna-
czyrobićużytekzeswychnarządów,uzdolnień,zewszystkichczęściswego
jestestwa,któredająnampoczucieistnienia.Nietenczłowiekżyłnajwięcej,
któryprzeżyłnajwięcejlat,aleten,którynajwięcejodczuwałżycie.Niejeden,
któregopochowanowsetnymrokużycia,byłjużumarłyodchwilinarodzin.
Lepiejbymubyłozejśćdogrobuwmłodości,gdybybyłprzynajmniejżył
doowegoczasu12.
NatychpostulatachRousseauoparłkoncepcjęswobodnegowycho-
wania,któraciekawieicelniezostałapodsumowanaprzezWładysława
Tatarkiewicza:
Wychowaniepowinnobyćnaturalne:powinnowięctylkorozwijaćto,co
leżywpsychiceludzkiej.Naturakażdegojestindywidualna,więcteżiwycho-
waniepowinnobyćindywidualne,bezschematu.Naturaczłowiekajestnie
tylkoduchowa,aleicielesna;więcwychowaniepowinnoobjąćrównieżicie-
lesnyrozwójczłowieka.Donaturyduchowejczłowiekanależynietylkorozum;
należykształcićnietylkomyślenieabstrakcyjne,aleteżuczyćpoglądowoinade
wszystkorozwijaćuczucie.Rolatakpojętegowychowaniajestnegatywna:fak-
tyczniesprowadzasiędopomocyprzysamowychowaniu;niekierujerozwo-
jem,leczusuwaprzeszkody,abynaturarozwijałasięwewłaściwymkierunku13.
Badaczepedagogikiprzygodyczęstowskazująamerykańskichfilozo-
fówipedagogówjakotych,którzydalipoczątektemunurtowi–najczę-
ściejprzywoływanesąmyśliRalphaWaldoEmersona,Henry’egoDavida
ThoreauczyWilliamaJamesa.
Pierwszyznich,RalphWaldoEmerson(1803–1882)–amerykański
poetaieseista,transcendentalista,głosił,żeczłowiekpowinienbazowaćna
swoimdoświadczeniu,równieżwdochodzeniudoprawdmoralnychczy
społecznych.Dziękitemupodkreślałistotęświadomościwłasnychczynów,
atakżewyciąganieznichwniosków:DNiebądźwswoichdziałaniachzbyt
bojaźliwyiwybredny.Całeżycietojedenwielkieksperyment.Imwięcej
11W
12J.J.Rousseau,dz.cyt.,s.16.
.Michl,dz.cyt.,s.24–25.
13W
.Tatarkiewicz,dz.cyt.,s.211.
