Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
CzęśćI.Podstawyepistemologiczne,ontologiczneiaksjologicznedyscypliny...
Głównymzadaniemrefleksjipedagogicznejjestprzedewszystkimodsłanianie
sensuwychowania„wbudowanego”wsensludzkiejegzystencjiwogólelubteż
wjejokreśloneobszaryczyfazy.Dlategopowinnosięposzukiwaćodpowiedzina
pytanie:„dlaczegowogólewychowanie?”Dopierowówczas,kiedyudzielimyna
topytanieodpowiedzi,możnastawiaćinne:„jakietowychowaniemoże/powinno
być?”(Kwaśnica,1987).Poszukiwanieodpowiedzinapowyższepytaniama
wymiarperspektywicznyiokreślasięprzezto,cojestmożliwe.Takarefleksja
pedagogicznajestkonstruktywnąinwencją,mającąmoczmienianiatego,cojuż
jest.Dziejesiętonapodstawienp.porównaniawychowaniajako„dziejącejsię”
obecnierzeczywistościi/lubtego,copowiedzianojużdotejporyonimzjego
pewnąkoncepcjąujętązkoleiwkategoriachprojektu.
Zuwaginato,żewychowanie–bezwzględunato,jakbędziemyje
oceniać–jestprzedewszystkimfaktemrzeczywistymwegzystencjikażdego
człowieka,tojeżelimabyćonofaktemznaczącymdlawyrażaniaimanifestowania
człowieczeństwa,winnozjednejstronyodwoływaćsiędoświatawartości,zdrugiej
ówświatwartościurzeczywistniać.Dlategowpedagogicewogóle,pojmowanej
jakorefleksjaowychowaniu–poszukującejjegosensuizarazemkonstruującej
go–wychodzisięprzedewszystkimztakiejperspektywyaksjologicznej,która
–odwołującsiędometaforydomu–uznajewartościjako„fundament”,na
którymopierasięwychowanie,jakite,którestanowiąjego„dach”–swoisty
„punktdocelowy”.Natomiastpraktycznywymiarpedagogiki,wtymtakżepe-
dagogikispołecznej,wktórymonasamaodwołujesiędowartości,zjednej
stronyjakodo„źródła”–„przyczyny”,zdrugiejjakodopewnego„stanupo-
żądanego,”pozwalanaokreślenieurzeczywistnianiawartości,którestajesię
tymsamym,coichtworzeniewkonkretnejrzeczywistości,nadającjejaksjologiczny
wymiar.
Ramka1.15.Cooznaczaterminarche?
JakzauważaWładysławStróżewski(1983,s.118),odwołującsiędohistoriifilozofii,samosłowo
„początek”określaneprzezstarożytnychGrekówterminemarcheoznaczało„imomentrozpoczęcia
sięczegoś,ipierwszązasadę–niezmiennepodłożezmian,iostatecznieźródło,isiłękierowniczą,
iprzyczynę”.Możnajerozumiećjakoideę–celdążeniaczłowieka,któryzarazemjesttym,coowo
dążeniepobudzaiukierunkowuje.
WtymmiejscuwartoodwołaćsiędopoglądówS.Hessena,dlaktórego,
zjednejstrony,uzasadnieniemistnieniapedagogikijakoteorii,alerównieżjako
praktyki,byłoodwołaniesiędoświataidei–azatemidoświatawartości.
Zdrugiejstrony,ująłonideęwkategoriachinstrumentalnychutożsamiającją
zzasadąkonstytutywnąiregulatywnąprzedewszystkimwteoriipedagogicznej
(za:Walczak,1994).Jegozdaniem,zasadatakamacharakterstatyczny,jest
swoistą„matrycą/formą”,któraobejmuje,podporządkowujesobiedynamiczną
rzeczywistość.Majączaścharakteraprioryczny,azarazemporządkującyisyn-
