Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Modeleukładówcentro-peryferyjnychnapoziomiemiędzynarodowym
35
państwrdzenia,czerpiącztegostatusunieporównywalnewsto-
sunkudoresztykrajuprzywilejeidochody.Wartotakżewspo-
mnieć,żeWallersteinnadawałzawszesilniehistorycznycharakter
swoimteoriom.Wjegoprzekonaniuwspółczesny„systemświa-
towy”ukształtowałsięwEuropiewXVIwieku,tworząctrwałe,
utrzymującesięwdużejmierzedodziśstrukturykontynentu,wraz
zjegopodziałemnapaństwardzeniaorazperyferieróżnegostopnia
icharakteru.Wallersteinargumentowałwięc,żejegoanalizasys-
temuświatowegoprzydałabrakującegodotejporywymiaruprze-
strzennego(uwzględnieniekontekstuglobalnego)ihistorycznego
badaniomrozwojuspołecznego(Wallerstein2004).Wartojedno-
cześnieprzypomnieć,żepoświęciłonniecouwagiewolucjiPolski
wswoimmodelusystemuświatowego.Wszczególnościpostawił
tezę,iżperyferyjnośćtegoregionuEuropysięgaswoimikorzeniami
XVIwieku,kiedytostałysięzauważalneistotneiutrzymującesię
podziśdzieństrukturalneróżnicepomiędzyzachodniąawschod-
niączęściąkontynentu.Chodzituzwłaszczaosłabośćmiast,eks-
tensywnągospodarkęrolnąorazinwazjetureckieimongolsko-ta-
tarskie,którełączniedałyefekttrwałegouzależnieniategoobszaru
Europyodzachodniegordzenia.Zaistotnyaspekttegoprocesu
Wallersteinuważałdominacjęarystokracjinadmieszczaństwem
imiastami,którauniemożliwiałarozwójkapitalizmuzachodniego
typu.AnalizaźródełmarginalizacjiPolskiwsystemieświatowym
byłazresztąprzedmiotemlicznychdyskusjiprowadzonychpomię-
dzykręgiempolskichhistorykówiekonomistówaWallersteinem
iinnymizachodnimibadaczamiodnoszącymisiędoperspektywy
teoriizależności(Sosnowska2004).
