Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zinnymiautoramizepoki,choćbyzHumem,tostylButlerajest
wyjątkowociężki,skomplikowanyiniejasny.Wporównaniuzdziełami
ButleraHume’aczytasięłatwozarównoworyginale,jak
iwtłumaczeniu.SiłąrzeczyButlerwmoimtłumaczeniupozostaje
nieprzystępny,gdyżzachowałemjegostylistykę,winnymprzypadku
niebyłobytotłumaczenie,aleraczejswobodnainterpretacja.Mimo
tooczywiściestarałemsiętam,gdzietomożliwe,nadawaćjego
myślomnajprostsząmożliwąformę,któranieodbiegaodoryginału.
Butlerdośćswobodnieposługujesięoperatoramilogicznymi,
costwarzadużeproblemyzarównowlekturze,jakiwtłumaczeniu.
Angielskie
and
możepełnićuniegofunkcję
i
,
lub
,
albo
,
albo
też
,
zatem
.Wzasadziejesttodlaniegouniwersalnyspójnik.Dlatego
musiałempodejmowaćwieledecyzjitranslatorskichwprzypadku
wyrażeńtegorodzaju.Starałemsię,oiletomożliwe,zachować
wieloznacznośćoryginału,używającpolskichodpowiedników
opodobnymzakresieznaczeniowym.
Butlerwielokrotnieużywaterminów,którewjęzykuangielskim
sąbardzowieloznaczne.Naprzykładużywaterminu
sensible
,który
wjegoangielszczyźniemożeznaczyć
poznawalnyzmysłowo
,aleteż
rozsądny
.Natęwieloznacznośćdodatkowonakładasięupływczasu,
którymocnoprzesunąłznaczeniawieluużywanychprzezButlera
terminów.Wpolskiejtradycjifilozoficznejzwyklenienapotykasiętego
problemu,ponieważwiększośćtekstówfilozoficznychjestobca
iwystępujewtłumaczeniach,któremajązwykleconajwyżej90lat.
Tymczasemwanglojęzycznejliteraturzefilozoficznejwystępująteksty
znaczniestarsze.Wzwiązkuzeznacznymizmianamiwjęzyku
niektórzyfilozoficzniautorzyztegowczesnegookresufilozofii
angielskiej,analogiczniedodawnychautorówliteraturypięknej,
bywająnawetwydawaniwwersjiuwspółcześnionejnapotrzebymniej
zaznajomionychzdawnymjęzykiemczytelników2.
Możnałatwotewieloznacznościpodczaslekturyprzyjąćzasłabość
Butlerajakofilozofa,alenależypamiętać,żeniejesttodzieło
akademickie,aletekstkatechetycznyczyapologetycznyadresowany
dospecyficznegoaudytorium.Dlategoniemożnaużytychterminów
rozumiećwyłączniejakoterminówtechnicznychakademickiejfilozofii,
gdyżniejesttozgodnezintencjąautora.Raczejnależyjeodczytywać
wkontekście,októrymnapisałempowyżej.Oczywiścietozjawiskonie
dotyczykluczowychpojęćdlateorii,któreprzedstawiaautor.Tutajjest
dośćkonsekwentnyidalejprzejdędoomówieniagłównychpojęć
technicznychtekstu.
Wnielicznychmiejscachteksttychkilkuwydań,któremiałemokazję
zbadać,jestcałkowicieniejasny.Nieudałomisięustalić,czytobłąd
samegoautora,czypóźniejszychwydawców.Wtychmiejscachoddaję
możliwiewierniestrukturęgramatycznąoryginału.
Język
