Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rzàd
Płazybeznogie
(Gymnophiona)
Morfologiaianatomia
Beznogietoniezwykłaimałopoznanagrupa
płazów,występujàcanawilgotnych,tropikalnych
isubtropikalnychobszarachkuliziemskiej.
Międzyinnymizamieszkujà:AmerykęPołudniowà
(Peru,dorzeczeOrinoko,Boliwię,Paragwaj,
Urugwaj,Argentynę),wschodniàizachodnià
Afrykę,Seszele,południowo-wschodniàAzję,
IndieiSriLankę.Niewystępujàm.in.wEuropie,
wAustraliiinaMadagaskarze.Najmniejsiprzed-
stawicielerzędutokameruński
Idiocraniumrusseli
dorastajàcydo11cm(dojrzałośćpłciowàosiàga
majàcjużokoło7,5cm)oraz
Grandisoniabrevis
zSeszeli(11,2cm).Największypłazbeznogito
marszczelecolbrzymi*(
Caeciliathompsoni
)zAme-
rykiPołudniowej(dorastado152cm).
Pierwszepłazybeznogiepojawiłysiępraw-
dopodobnienaGondwanieponad120milionów
lattemu.PodziałGondwanywyjaśniałbyobecność
tychpłazównaróżnychoddalonychodsiebie
kontynentach.Obecnietostosunkowoniewielka
grupa,liczàcasześćrodziniokoło167gatunków,
costanowiblisko4%wszystkichpłazów.Bezno-
giesàbardzotajemniczàgrupàzwierzàt,prowa-
dzàcàskrytytrybżyciaiwystępujàcàczęsto
wmiejscach,gdzierzadkopojawiajàsięzoolo-
dzy(trudnodostępnelasytropikalne).Wiele
interesujàcychaspektówichbiologiijestniezna-
nych,lubsàjedynieprzedmiotemspekulacji.
Płazybeznogiemajàpodłużnyrobakowaty
kształt.Ichgłowajestsłabowyodrębniona.Przedni
itylnykoniecciałabeznogichsàprzeważnietępo
zakończone.Ciałopodzielonejestnazewnętrz-
nepierścieniowatesegmenty(tzw.annule).Od-
powiadajàoneanatomiczniebruzdommiędzy-
żebrowymupłazówogoniastych.UGymnophiona
zwiàzanesàonezbudowàzewnętrznà:poszcze-
gólnepierścienieskładajàsięzwyodrębnionej
warstwyskóry,połàczonejzmięśniamipod-
skórnymizapomocàzwartejtkankiłàcznej.Taka
pierścieniowabudowaumożliwiaruchdoprzodu
wwàskichprzestrzeniach.
Większośćgatunkówpłazówbeznogichze
względunapodobnykształtciałaiwidoczne
pierścienie,wyglàdemprzypominadżdżownice,
wykazujàcliczneprzystosowaniadoryciawziemi.
JednakGymnophiona,wprzeciwieństwiedotych
skàposzczetów,posiadajàzębyiszczęki.
Beznogiecharakteryzujàsięzupełnymbrakiem
kończyn,czymwyróżniajàsięodinnychpłazów.
Wywodzàsięzczworonożnychprzodkówiunie-
którychgatunków(np.łuseczniklepki–
Ichthyo-
phisglutinosus
),wciàżwidocznesàszczàtkowe
pozostałościpokończynachwformieskostnia-
łychmałychguzków.Ogon(jeśliwogólewystę-
puje)jestbardzokrótki.Jeślibrakjestogona,
otwórkloakiznajdujesięnaostatnimsegmencie
19
