Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
fragmentudzieła,jakbyobudzonegotajemniczymi
ruchami.Podczasgdysilniezaakcentowaneramynadają
zamkniętejwnichbrylewrażenieunieruchomienia,
tendencjąprzedstawieniamalarskiegojestnadaćzjawisku
charakterlotny:formazaczynamienićsię,światłaicienie
wyzwalająsiędosamodzielnegobytu,szukająsię
wzajemnieiłączą,przenikającwewszelkichmożliwych
kierunkach.Całośćstajesięwyrazemnieustannie
przepływającego,niekończącegosięruchu.Czyruch
ówstrzelagwałtowniejakpłomień,czyobjawiasię
cichymdrżeniemimigotaniem,wrażenia,któreodbiera
widz,sąniewyczerpane.
Możnazatemstwierdzićwtokudalszychrozważańnad
różnicąstylów,żewidzenielinearnewyraźnieoddziela
jednąformęoddrugiej,gdynatomiastmalarskiereaguje
nakażdyruch,któryobejmujecałość.Tamwystępują
wyraźnelinieofunkcjidzielącej,tuniepodkreślonejasno
granicesprzyjającełączeniu.Wrozmaitysposóbdochodzi
douzyskaniawrażeńciągłościruchuwdzielesztuki
–zagadnienietobędziejeszczeprzedmiotemnaszych
rozważań–zasadniczymjednakpodłożemmalarskiego
wrażeniajestswobodaoperowaniamasamiświatła
icienia,którerozwijająwobraziegręniezależnych
elementówchwytającychsięwzajemnie.
Wiążesięztymdalszywniosek,żenieszczegóły,lecz
ogólnyobrazjestrozstrzygający,gdyżtylko
wcałościowymujęciuprzejawiasięgraform,światła
ibarwy–ijestrzecząoczywistą,żepojęcie
bezprzedmiotowościiniematerialnościznaczytutak
samowielejakpojęciematerialno-przedmiotowe.
GdyDürerlubCranachustawiająaktjakojasnąplamę
naciemnymtle,toobaelementysązdecydowanie
czymśróżnym:tłojesttłem,postaćpostacią,aWenus
czyEwa,którąprzedstawiono,rysujesięprzednaszymi
oczymajakbiałasylwetkanaczarnejfolii.Odwrotnie
uRembrandta:jeżelitłoaktujestciemne,wówczas
wydajesię,jakbyjasnośćciałaemanowaławprost
zmrokuprzestrzeni–jakgdybywszystkoutworzonebyło
ztejsamejmaterii.Czytelnośćbryłynicnatymnietraci.
