Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Penologia:dyscyplinapokrewnanauceprawakarnego
31
prawnym.Wyodrębnieniezwięzienioznawstwapolitykipenitencjarnejłączysię
natomiastzpróbamirozwojuusystematyzowanychprogramówpostępowaniaze
skazanymi,któremiałystaćsiępodstawąracjonalnychdziałańaparatupaństwa.
Specjalistycznedziałypedagogiki,socjologii,psychologiiipsychiatrii,nasta-
wionenabadaniepostępowaniazeskazanymiwramachswoichkompetencji,
określasięjakopedagogikępenitencjarną,psychologięipsychiatriępeniten-
cjarną,atakżesocjologiępenitencjarną,przedewszystkimsocjologięzakładu
karnego.
Specyfikasytuacjiosóbpoddanychpostępowaniupenitencjarnemu,szcze-
gólniewwarunkachpozbawieniawolności,spowodowałapowstaniespecjalnie
impoświęconejliteratury,jednosteknaukowobadawczychiprzedmiotówdy-
daktycznych.Takwyodrębnionesubdyscyplinyogólnychnaukhumanistycz-
nychispołecznychwchodząoboknaukiprawapenitencjarnegoipolityki
penitencjarnejdogrupynaukpenitencjarnych
23.Naukipenitencjarnewiążąsię
tematykąbadawczązkryminologiąrozumianąjakonaukaoetiologiiifeno-
menologiiprzestępczościiprzestępcy,ofierzeprzestępstwaisposobachreago-
wanianazagrożenieprzestępstwemiprzestępczością.Przemawiato,zdaniem
S.Walczaka,zatraktowaniemnaukpenitencjarnychjakodziałukryminologii
24.
Możnastwierdzić,żewielezagadnieńbędącychprzedmiotemzainteresowania
naukpenitencjarnychpodlegawposzczególnychkrajachanaliziewramach
badańkryminologicznychczysocjologizującychstudiówwymiarusprawiedli-
wościwsprawachkarnych.
Naukipenitencjarneiprawokarnewykonawczemajązazębiającesiępola
badawcze.nPrawokarnewykonawczetoogółnormprawnych,regulujących
stosunkispołecznepowstałewnastępstwieorzeczeniaiwykonywaniaprawo-
mocnychlubpodlegającychwykonaniudecyzjisądowychwprzedmiociekar
iinnychśrodkówreakcjinaprzestępstwoorazorzeczeńwydanychwpostę-
powaniuwsprawachowykroczenia”
25.Wtymujęciuprawokarnewykonawcze
mawyraźnieszerszyzakrespojęciowyniżprawopenitencjarne.Prawopeni-
tencjarnewzięłoswójpoczątekzhumanitarnychzasadpostępowaniazeskaza-
nymiinatymzbudowałoswójetos.Jegoźródłanależywięcwiązaćzrefor-
matorskimiruchamipenitencjarnymi.Dobrzeoddajeto,dziśjużważnagłównie
historycznie,definicjaprawapenitencjarnego:nPrawopenitencjarnejesttoogół
normprawnych,któreokreślają,wjakisposóbzapomocąstosowaniaiwyko-
nywaniakaryrealizujesiępostulatyicelepolitykipenitencjarnej,zmierzającej
dowychowaniaczłowieka-przestępcyiprzywróceniagospołeczeństwu”
26.Pra-
wokarnewykonawczewykształciłosięnatomiastwwynikurozwojuwięzien-
nictwajakoważnegowycinkapaństwaprawa.Prawopenitencjarnemawięc
charaktersłużebnywobecreformpenitencjarnychipotrzebpostępowaniaze
11111
23Por.:S.Walczak,Postępowanie...,s.20-25.
24Ibidem,s.13.
25StefanLelental,Prawokarnewykonawcze,Warszawa1990,s.9;podobnie:JoannaHołda,
ZbigniewHołda,Prawokarnewykonawcze,wyd.2,Kraków2004,s.13in.
26S.Pławski,Prawopenitencjarne...,s.15;podobnie:M.Cieślak,Polskieprawo...,s.39.
