Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Personalizacjapolityki1podstawowepytaniakonceptualizacyjne
13
Uważam,żepojęciepersonalizacjiscentralizowanejjestbardziejadekwatne
doopisuzakładanychzmianniżprezydencjalizacja,ponieważtaostatnianiepo‑
trzebniewzbudzakonotacjęzmianysystemowej.Coprawdaniektórzyautorzy,
posługującsiętymterminem,zaznaczają,żesystemprezydenckijestjedynie
modelem,doktóregotylkowpewnymsensie(niesystemowym)zbliżająsię
systemyparlamentarne8,alewydajesię,żemimotychzastrzeżeńsamopojęcie,
którezachęcadoposzukiwaniaanalogiiwwymiarzeinstytucjonalnymibe‑
hawioralnymzmodelemprezydenckim,możeprzyczynićsiędozaciemnienia
obrazuunikalnościwzrostuznaczenialiderawanalizowanychdemokracjach
parlamentarnych.JakzauważaKeithDOWDING(2013),biorącpoduwagęprzy‑
padekWielkiejBrytanii,zachodzącewtymkrajuniektórezmianypolegające
nacentralizacjiegzekutywy,zwiększającewładzępremiera,wskazująraczej
napogłębiającysiędystanswstosunkudosystemuamerykańskiego,aniżeli
dowodząrosnącejzbieżnościpozycjipremieraWielkiejBrytaniiiprezydenta
stojącegonaczelerządu.Koncepcjaprezydencjalizacjizdajesięniebraćtakże
poduwagęfaktu,żepremierzymogąwniektórychwymiarachdysponować
większąwładząniższefrząduwsystemieprezydenckim9.
Personalizacjascentralizowanaizdecentralizowanamogądopewnego
stopniaprzebiegaćrównolegle,alewniektórychobszarachnp.partiapolityczna
czyobrazmedialnyodzwierciedlająrównieżpotencjalniewykluczającesię
tendencje.
Pytanieotendencjewynikającezhipotezypersonalizacjipolitykiłączyć
należyzustaleniempodstawowychobszarów,wramachwktórychpersona‑
lizacjajestanalizowana.Przyjmuję,żemożnawskazaćtrzytakiewymiary:
instytucjonalny,wyborczyikomunikowaniapolitycznego(zob.rysunek1)10.
Dlakażdegoznichwłaściwyjestpewienzbiórrelacji,któreokreślajązjednej
stronywzrostroliindywidualnegopolityka,zdrugiejstronywzwiązkuztym
wzrostemniższąrangęinnychaktorówlubelementówprocesupolitycznego.
Wjednymprzypadku,zgodniezdrugązaprezentowanąperspektywąanalizy
personalizacji,rzeczdotyczyrelacjielementówskładającychsięnacharakte‑
8Takienp.jeststanowiskoThomasaPOGUNTKEGOiPaulaWEBBA(2005a:346),którzypod‑
kreślają,żeprezydencjalizacjaoznaczazmianęwkierunku:1)większejwładzyliderówwobrę‑
bieegzekutywy;2)większejwzajemnejautonomiiliderówipartiiparlamentarnych;3)większej
koncentracjiwprocesiewyborczymnaliderze.Jednocześniezaznaczają,żemodelsystemupre‑
zydenckiegojestrealizowanynajpełniejwUSA.Zob.także:POGUNTKE,WEBB,2013:6461654.
9Zob.dyskusjędotyczącąkoncepcjiprezydencjalizacjimiędzyKeithemDOWDINGIEM,
PaulemWEBBEMiThomasemPOGUNTKEMw:DOWDING,2013:6171635;POGUNTKE,WEBB,2013:
6461654.
10Por.np.typologięPOGUNTKEGOiWEBBA(trzywymiaryprocesuprezydencjalizacji(fa-
cesofpresidentialization):obliczewładzywykonawczej,obliczepartyjne(partyface)ioblicze
wyborcze(POGUNTKE,WEBB,2005b:819)czysystematykęRAHATAiSHEFERA(2007),którzy
zaproponowali:wymiarinstytucjonalny,wymiarmedialny(mediainformacyjneorazaktywność
komunikacyjnapartiipolitycznych)iwymiarbehawioralny(wyborcyorazpolitycy).
