Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Obibliografii
47
zwłaszczadlahistorykaideilubsocjologakulturyjakoświadectwomeandrów
społecznegodyskursunatematdzisiejszegostosunkudokomunizmu,funkcjo-
nującegowprzestrzeniimaginariumcommunis.Zpodobnychwzględówgodna
uwagijestpracaJerzegoRobertaNowakaZagrożeniadlaPolskiipolskości(1998)
orazpopularnonaukowepublikacjeInstytutuPamięciNarodowej,wykorzysty-
wanewformiedodatkówprasowychprzezperiodykizwiązaneześrodowiskami
prawicowymi,np.vNaszymDziennikiem”ivRzeczypospolitą”.
ZprzywołanychtuautorówzwłaszczaUrbankowskicelujewwycieczkach
osobistychwobecautorów,którzy-jegozdaniem-doprowadzilidopowojen-
negoupadkuliteraturypolskiej.Posiłkującsięinsynuacją,plotką,nadinterpre-
tacjąutworów,podporządkowujewywodyzałożonejodgórnietezieospisku
godzącymwinteresPolski76.Przywołanychtuautorówpracznurtuvrozrachun-
kowego”łączymentalność,przezMichałaGłowińskiegookreślanamianem
vkrytykiprokuratorskiej”:reprezentującegojąbadaczanieinteresujekontekst
zdarzeń,którerejestrujewyłączniepoto,byjepotępić77.Krytykataka,wbrew
pozornejobiektywności,jestdemagogicznaimanipulujeprzywoływanymi
faktami.Jejtendencyjnośćijednostronnienegatywnainterpretacjakomen-
towanychzjawisksprawia,żesłużygłówniedoraźnymcelomrozliczeniowym
76Odwołującsiędometaforykisakralnej,Urbankowskipisze:vNamocyodwróce-
niawartości-wciążjeszczetrwaopacznamsza:oni[tj.pisarzesocrealistyczni]uchodzą
zawzorceuczciwości-aci,coichkrytykują-zaprzestępców.Napisanieprawdyotam-
tychczasachtonierewanż,toniezbędneminimummoralności,bezktóregokulturatraci
wiarygodność”(tenże,Czerwonamsza,albouśmiechStalina,Warszawa1995,s.15).Źró-
dełrozliczaniazsocrealizmudośćobrazowoupatrywał-wodniesieniudowłasnejosoby
-TadeuszKonwickiwniezdrowejciekawości:vStraszniezawstydzonygłowiłemsięnad
tymproblemem,ażraptemktórejśbezsennejnocyzrozumiałemtajemnicząciekawość
młodychliteratów.[ł]Iwydałomisię,żetaciekawośćjestodrobinęnieczystajakza-
interesowaniepornografią[ł],żemłodzikoledzychcąnas,starszychkolegów,schwy-
cić,wstydpowiedzieć,zajajaitrzymaćwpotrzasku,wdelikatnymszantażu,wczujnym
przymusie”(J.Trznadel,Hańbadomowa.Rozmowyzpisarzami,Lublin1990,s.427).
77Zob.:M.Głowiński,Okrytyceprokuratorskiej,[w:]Pośródsprawpublicznych
iteatralnych.MarcieFikprzyjaciele,koledzy,uczniowie,red.M.Napiontkowa,J.Krakow-
ska-Narożniak,Warszawa1998,s.168.Otym,żeopisywanyprzezGłowińskiegomo-
delmyśleniaotwórczościlat1949-1956niejestobligatoryjny,świadcząrozważania
AnnyZarzyckiejpoświęconewczesnejtwórczościWisławySzymborskiej,deklarującej
wDlategożyjemy(1952)iPytaniachzadawanychsobie(1954)bezsprzecznieświatopo-
glądlewicowy(zob.:taż,RewolucjaSzymborskiej1945-1957ł).Ponadtoreprezentanci
vkrytykiprokuratorskiej”niebiorąpoduwagęmechanizmówsocjotechnicznych,wyko-
rzystywanychprzezpartiędomanipulacjiswymiczłonkami.MariaHirszowicz,analizu-
jącquasi-sekciarskicharakterrelacjijednostka-partyjnaorganizacja,wskazywałanarolę
przeniesienialojalnościzideinaorganizację(zob.:taż,Pułapkizaangażowania.Intelektu-
aliściwsłużbiekomunizmu,Warszawa2001,s.76).
