Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
II.Prawdaiprzemoc
enklawę.Posenerjesttuwyrazicielemdośćrozpowszechnionejposta-
wyocharakterzeraczejpolitycznymniżfilozoficznym.Wobecnym
szkicuskupięsięnafilozoficznychzałożeniachpoglądu,żeobecność
pojęciaprawdywdyskursiespołecznymjestszkodliwa,jakożepoję-
cietonależydoniedemokratycznegozeswejistotydyskursuwładzy
opartejnasile.NawiązującdopoglądówMichelaFoucaulta,Paula
FeyerabendaiRichardaRorty’egozastanowięsięwszczególności
nadsensemwyrażenianposiadaćprawdę”oraznadnormatywną
funkcjąprawdy.
Czteryrelatywizacjeprawdy
Współczesnadebatanatematnormatywnegozastosowaniapojęcia
prawdyijegomiejscawpublicznymdyskursiemaźródłafilozoficzne.
Opierasięnakilkuniemożliwychdozignorowaniaargumentachrela-
tywizującychsensinormatywnąsiłępojęciaprawdydoinnychele-
mentównaszejrelacjidoświataispołeczeństwa.Naużytekobecnej
dyskusjimożnajesprowadzićdoczterech:
1.
Relatywizacjadojęzyka.AlfredTarskiwykazał,żeniedasiępodać
definicjizdaniaprawdziwegodlajęzykanaturalnegozpowodunie-
możliwościdokonaniajednoznacznegoprzekładuzdańtegojęzyka
naodpowiedniezdaniametajęzykazawierającegowyrażeniaseman-
tyczne(wtympredykatnprawdziwy”)potrzebnedoopisujęzyka
przedmiotowego.Wtensposóbogólnepojęcieprawdyzostajewy-
eliminowanezzasobupojęciowegopotrzebnegodoopisujęzyka
naturalnegoipraktykztymjęzykiemzwiązanych,wtymznauk
empirycznych,którenieużywająjęzykówsformalizowanychoodpo-
wiednichwłasnościach.ZdaniemniektórychfilozofówipoTarskim
możnazachowaćpojęcieprawdywjęzykunaturalnym,lecznie
wpostaciogólnej,leczdeflacyjnej,wktórejstwierdzenie,żenp”jest
prawdziwe,nieróżnisięodstwierdzenia,żep,acozatymidzie,
senswyrażenian«p»jestprawdziwe”jestodmiennydlakażdegonp”
.
2.
Relatywizacjadopraktykodkrywaniaiuzasadnianiawnauce.Kry-
teriauzasadnianiazdańnaukisąróżnewróżnychdyscyplinach.
