Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.Prawdaiprzemoc
29
Obszernąkrytykędeflacjonizmuprzeprowadziłwpolskiejliteratu-
rzeMaciejWitekwpracyPrawda,językipoznaniezperspektywy
deflacjonizmu6.Teoriedeflacyjnegubiąjegozdaniemnormatywny
aspektprawdy.Obrońcystanowiskdeflacyjnychtwierdzą,żetaknie
jest,ponieważwszystkienormyepistemiczneuzyskująichzdaniem
wystarczającewyjaśnienienagrunciekoncepcjideflacyjnych.Jednak
Witekwykazujeprzekonująco,żetakniejest:
1.
WillardV
.O.Quineuważał,żeistniejątrzyscenariuszerozstrzy-
ganiapomiędzyjednakowosilnieuzasadnionymiteoriami:prze-
skakiwanieodjednejdodrugiej,dominacjajednejznichiekume-
nicznewspółistnienieobu.Witekpokazuje,żedecydującsięna
któryśztychscenariuszy,niemożnasięustrzecarbitralności7.
Patrzenienateoriejedyniewaspekciepragmatycznym,jaknain-
stytucje,którezwalczająsięlubkoegzystują,jestjegozdaniem
niewystarczające.
2.
HilaryPutnamproponujezastąpienienormyprawdynormąracjo-
nalnejakceptowalności.MaciejWitekzauważa,żeracjonalnaak-
ceptowalnośćopierasięnapewnychwartościach,naprzykładpro-
stocie,spójnościiinstrumentalnejskuteczności8.Wartościteniesą
autonomiczne-naprzykładprostotabędziedziałałajakokryte-
riumtylkoprzyrówniedobrzeuzasadnionychteoriach,azkolei
wyrażenienrówniedobreuzasadnienie”trudnozrozumiećbezpo-
jęciaprawdy.Doprawdyodwołujesięrównieżwartośćspójności.
PodobneuwagikrytyczneformułujeWitekwodniesieniudokon-
cepcjiKazimierzaAjdukiewicza,któryprawdęsprowadzado
6M.Witek,Prawda,językipoznaniezperspektywydeflacjonizmu:analizakrytyczna
Aureus,Kraków2005.
7nZpunktuwidzeniadeflacjonizmunapięciepomiędzypostawąsekciarskąaekume-
nicznąjestnieumotywowane,gdyżpowstajezasprawąpozornegodylematumiędzy
realistycznymaepistemicznymrozumieniemprawdziwości”,M.Witek,dz.cyt.,
s.233.WitekniezgadzasięzQuinem,żetowłaśnienadmiernezainteresowanie
prawdąjakofilozoficznąideą,odrębnąodzasaduznawaniazdańwpraktycepotocz-
nejinaukowej,motywujepostulat,bytraktowaćteoriejednakowoiniedopuszczać
elementówpragmatycznychwrozstrzyganiupomiędzynimi.
8Tamże,s.239.
