Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.Prawdaiprzemoc
31
tuswojeintuicyjneznaczeniejakorelacjapomiędzyowąreprezenta-
cjąarzeczywistością.Jednaktrafnapojęciowareprezentacjarzeczy-
wistościjesttupewnymidealnymcelempoznania-niemożnawprost
zamierzyćtakiegoceluanidziałaćnarzeczjegoosiągnięcia.
Takierozwiązanierealizujebardzoważnycel,jakimjestzachowa-
nienormatywnegosensuprawdywnauce.Czynitojednak,wprowa-
dzającpojęciapomocnicze(takiejaknwyidealizowanaracjonalność”),
którezachowująważnośćtylkowobrębienauki.Pozanaukoweużycie
pojęciaprawdypozostajeotwartenawspomnianąprzezemnienapo-
czątkuretorykępolityczną.Rozwiązanie,któremożnazaakceptować
nagrunciefilozofiianalitycznej,nieprzenosisięwdziedzinępublicz-
nejdyskusjioprawdzie,niemabowiemcharakterupublicznego,lecz
ekspercki.MożnaprzekonaćkogośmyślącegojakPosener,żeprzy
odpowiednichklauzulachdasięobronićtechnicznepojęcieprawdy
jakoczęśćracjonalnegomodelunauki,leczpozostałobytobezwpły-
wunajegopoglądoniedemokratycznymcharakterzetegopojęcia
wżyciuspołecznym.
Najważniejszyargumentzatymostatnimprzekonaniemwygłosił
Feyerabend.Otóżjegozdaniemtrudnojestutrzymaćpraktykęodwo-
ływaniasiędoprawdywramachzakreślonychprzezfilozoficznąkry-
tykę.Pojęcieprawdyukształtowanenajednymgrunciematendencję
donieuzasadnionegowchodzenianainneobszary.Tymczasemteinne
obszarymyśli,działaniaczydoświadczeniarządząsięwłasnymipra-
wamiipozostajązwiązanezcharakterystycznymidlanichwartościa-
mi.Feyerabendwymieniatakieautonomicznewartościjakmiłość,
przyroda,wrażliwość.Prawdaczyfałsznaszychpoglądówmawtych
dziedzinachograniczoneznaczenie,jakożenieprzekładasięwprost
nadziałanie,awynikatylkozteoretycznychzainteresowań,zfilozo-
ficznychpytańwrodzaju:Czymjestmiłość?Jakmasiępięknoprzy-
rodydopięknasztuki?Czywrażliwośćjestpodstawąnormmoral-
nych?Pytaniatakiesądlawieluludziinteresujące,leczbłędemjest
włączaćjewpowszechnądyskusjęregulującądziałaniawposzcze-
gólnychdziedzinach.Naprzykładniecenimywrażliwościzpowodu
jejdomniemanegozwiązkuznormamipostępowania.Przypisujemy
jejwartośćraczejzewzględunadobro,jakieludziewrażliwiwnoszą
