Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
znaczącoobniżyćpytaniasugerujące(LoftusiPalmer,1974)orazdodatkowe
błędneinformacjeozdarzeniu(Loftus,MilleriBurns,1978).
Bardzogwałtownywzrostzainteresowaniapsychologówpoznawczychre-
konstrukcyjnąnaturąpamięcii,wkonsekwencji,zniekształceniamidobrzeilu-
strujeanalizacytowańksiążkiBartlettanaprzestrzenikilkudziesięciulatXX
wieku.Dopoczątkulat70.cytowanoją16razy,awkolejnymdziesięcioleciu
liczbacytowańwzrosłado105(BruceiWinograd,1998).Wlatach80.i90.XX
wiekuzainteresowaniezmianamitreściprzypomnieńwstosunkudooryginal-
nychdoświadczeńjeszczesięzintensyfikowało.Skądinądbyłytolataniezwykle
owocnedlaproblematykipamięci,zarównowramachpsychologiipoznawczej,
jakineurobiologii.Opróczteoretycznychprzesłanekrozwojuproblematyki
zniekształceń(akcentowaniarolischematów,fazywydobywaniainformacji
zpamięciorazrekonstrukcyjnejnaturyprzypominania)znacznieprzyczyniłosię
doniegospołecznezainteresowanietrafnościąpamięci.Zainteresowanietowy-
wołałyprzypadkiodzyskiwaniatraumatycznychwspomnieńzdzieciństwaprzez
osobydorosłeorazkoniecznośćocenyichwiarygodnościwkontekściesądo-
wym.ZjawiskotowStanachZjednoczonychorazEuropieZachodniejosiągnęło
apogeumwlatach90.XXwieku.Wyraźnyzwrotwbadaniachnadpamięcią
wstronęanalizbłędnychprzypomnień(anietylkoilościodpowiedziprawidło-
wych)znakomicieilustrujehistoriabadańDeese’a(1959a,1959b)nadprzypo-
minaniemlistysłów.W1959rokuopublikowałondwakomplementarnearty-
kuły.Wpierwszym,opublikowanymw„PsychologicalReports”,wykazał,że
prawidłowareprodukcjalistysłówjestwprostproporcjonalnadosiłyskojarzeń
międzynimi.Wdrugim,któryukazałsięmiesiącpóźniejw„JournalofExperi-
mentalPsychology”wskazywał,żeprawdopodobieństwobłędnejreprodukcji
słowa,któreniebyłoprezentowane(toznaczyprawdopodobieństwobłędu„po-
pełnienia”),jestwprostproporcjonalnedosiłyskojarzeńmiędzytymsłowem
asłowami,którenaliściesięznajdowały.Zatemjeślisłowanaliściebardzo
mocnokojarząsięzesłowem„sen”,toosobybędąjepodawaćpomimotego,że
woryginaleniewystąpiło.JakwskazaliBruceiWinograd(1998),pierwszy
artykułbyłdopołowylat70.XXwiekubardzoczęstocytowany(około120
cytowań),aodtegookresudokońcawiekuodniesieniadoniegoutrzymywały
sięnapodobnympoziomie,okołojednegocytowaniarocznie.Drugiartykuł–
choćprezentowałtakąsamąmetodęiopublikowanybyłwbardziejprestiżowym
czasopiśmie–dolat90.XXwiekuprawiewogóleniebyłcytowany(przez
trzydzieścikilkalatodniesionosiędoniego34razy),natomiasttylkowlatach
90.XXwiekuliczbajegocytowańpodwoiłasię.ZdaniemBruce’aiWinograda
(1998)byłatylkojednaprzyczynatakzróżnicowanejpopularnościobuprac,
mianowicieinnazakażdymrazemzmiennazależna.Wpierwszejanalizowano
liczbęikorelatypoprawnychodpowiedzi,awdrugiejliczbęikorelatybłędów.
WostatnichdwóchdziesięcioleciachXXwiekuzniekształceniapamięciowe
badanesąwbardzoróżnychkontekstachiparadygmatach.Rezultatyianalizy
tychbadańwodniesieniudopamięcizdarzeńprzedstawięwniniejszejpracy.
Jednocześniejednakpróbysystematyzacjiiuporządkowaniatejproblematyki
