Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
35
polityceokupacyjnej,któreukazałysięwZSRR,RFN,NRD,USAiwIzra-
elu88.Jednakdopierowswoimwydanymw1993rokujużwzjednoczonych
NiemczechdzieleDeutscheOstpolitikimErstenWeltkrieg89poruszaonkwestię
niemieckiejpolitykisterowaniasiłąrobocząnaLitwie.Ponieważksiążkaukaza-
łasięwjęzykuniemieckim,przynajmniejwNiemczechspotkałasięzpewnym
zainteresowaniem.Napoczątkulat90.jednakniemalwcaleniebyłohistory-
ków,którzyzajmowalibysięniemieckąpolitykąnaterenachokupowanychna
wschodziewczasieIwojnyświatowej.Dopierokilkalatpóźniejmiałosięto
zmienićzasprawąwydanejpoangielskuiniemieckuksiążkiWarLandonthe
EasternFrontautorstwaAmerykaninalitewskiegopochodzeniaVejasaGabriela
Liuleviciusa,któraporazpierwszywzbudziładużezainteresowanietematem90.
Omówieniepolitykisterowaniasiłąrobocząnaterenachzajętychprzez
Niemcypozostało,ogólnierzeczbiorąc,postulatemnaukimiędzynarodowej.
Wszczególnościbadanianiemieckieograniczająsiędokwestiizatrudniania
pracownikówzagranicznychwsamychtylkoNiemczech.Werbunekpracow-
nikównazajętychterenachzwyjątkiemBelgii91niemalwcaleniezostał
dotychczaszbadany.Prawiecałkowiciepomijanodotądfakt,żeniemieckie
władzerównieżnaokupowanychobszarachzatrudniałylicznychpracow-
ników.JochenOltmermówiwtymkontekścieoDwewnętrznopolitycznej
perspektywie”patrzenianapolitykęwobecpracownikówzEuropyWschod-
88A.Strazhas,Bor’baLitovskogonarodaprotivgermanskikhKolonisatoroviIkhposobnikov
v1915–1917GG,DVoprosyIstorii”1959,z.10,s.45–59;tegoż,DiedeutscheMilitär-Verwaltung
)Oberost(PrototypdergeplantenKolonialadministration»Neuland«(1915–1918),DWissenschaftliche
ZeitschriftderPädagogischenHochschuleDr.TheodorNeugebauer,Erfurt-Mühlhausen,Gesel-
lschafts-undsprachwissenschaftlicheReihe”1971,8,z.1,s.39–44;tegoż,TheLandOberostand
itsPlaceinGermany’sOstpolitik,1915–1918,[wi]TheBalticStatesinPeaceandWar,1917–1945,red.
S.V
.Vardys,R.J.Misiunas,UniversityPark1978,s.43–62;tegoż,LithuanianJewryandGerman
PolicytowardstheLandOberOst,[wi]StudiesintheHistoryoftheJewishPeopleandtheLandIsrael,
t.4,Haifa1978,s.301–347;tegoż,DieTätigkeitdesDezernatsfürjüdischeAngelegenheiteninder
»DeutschenMilitärverwaltungOberOst«,[wi]DiebaltischenProvinzenRusslandszwischender
Revolutionvon1905und1917,red.A.Ezergailis,G.vonPistohlkors,Köln1982,s.315–329.
89A.Strazhas,DeutscheOstpolitikimErstenWeltkrieg.DerFallOberOst1915–1917,Wiesba-
den1993.
90V.G.Liulevicius,WarLandontheEasternFront.Culture,NationalIdentityandGerman
OccupationinWorldWarI,Cambridge2000.Wdalszejczęściwykorzystanowersjęniemieckąi
tegoż,KriegslandimOsten.Eroberung,KolonialisierungundMilitärherrschaftimErstenWeltkrieg,
Hamburg2002.
91Natematokresupo1945r.zob.J.Thiel,»MenschenbassinBelgien«;Ch.Roolf,DieDepor-
tationenvonbelgischenArbeiternnachDeutschland,[wi]ProjektezurGeschichtedes20.Jahrhunderts.
DeutschlandundEuropainDüsseldorferMagister-undExamensarbeiten,red.Ch.Roolf,S.Rauthe,
Neuried2000,s.30–57;G.Ritter,StaatskunstundKriegshandwerk,t.3iDieTragödiederStaat-
skunst.BethmannHollwegalsKriegskanzler1914–1917,München1964;S.deSchaepdrijver,La
BelgiqueetlaPremièreGuerremondiale,wyd.3,Bruxelles2004.