Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
PracaprzymusowawczasieIwojnyświatowej
1916rokuprzymusowarekrutacjanaokupowanychobszarachotworzyładru-
gą,radykalnąfazęniemieckiejpolityki.Gdydziałanietookazałosięporażką,
zgodniezpowszechnympoglądemniemieckiewładzewroku1917i1918obra-
łyponowniebardziejumiarkowanykurs.
Podziałtenwhistoriografiiodnosisięwprzeważającejmierzedopolityki
wRzeszyiwGeneralnymGubernatorstwieBelgii.Ogólniejednakprzenieść
gomożnatakżenaterenyokupacjiwschodniej.Strukturachronologicznani-
niejszejrozprawyopartajestwięcnatymwłaśniepodziale.Politykasterowania
siłąrobocząodbiegawszakodniegowjednymważnympunkcie,amianowicie
wzakresiepolitykiprowadzonejwOberOstwlatach1917–1918.
Celemniniejszejpracyjestwięcwyjaśnieniepowstaniairozwojupolityki
sterowaniasiłąrobocząodpowiedniowGGWiOberOst,jakrównieżjejod-
działywaniazpolitykąwRzeszy.Wykraczającpozazasadniczyprzedmiotpracy
przyczynićsięmatodolepszegozrozumieniarozwojuifunkcjisystemówpra-
cyprzymusowej.
Źródła
Wceluudzieleniaodpowiedzinawyżejpostawionepytaniakoniecznejest
ponowneodczytaniepodkątempolitykisterowaniasiłąrobocząnazajętychte-
renachImperiumRosyjskiegoźródeł,któredotychczaswykorzystywanebyły
zperspektywypolitykiwewnętrznej.Bardzoważnyzbiórdokumentów,znaj-
dującysięwdawnymHeeresarchivPotsdam,uległjednakniemalkompletne-
muzniszczeniu14kwietnia1945rokuwwynikunalotubombowegoRoyalAir
Force.TymsamymprzepadłanietylkowiększośćaktpruskiegoMinisterstwa
Wojny,którejesienią1916rokuobjęłoważnąrolęwpolitycesterowaniasiłą
roboczą,lecztakżewszczególnościwielkaczęśćdokumentówadministracji
zajętychobszarów102.
Stratatasprawia,żekoniecznejestodwołaniesiędowieluinnychprzeka-
zów.Wpierwszejkolejnościwymienićnależytuzbioryinnychurzędóworaz
ministerstwRzeszyiPrus,któreuczestniczyływpolitycesterowaniasiłąrobo-
cząiprowadziłykorespondencjęzpruskimMinisterstwemWojny,jakrównież
zadministracjamiterenówokupowanych–wszczególnościzbioryMinisterstwa
102Pojedyncze,niewielkieszczątkizbiorudokumentówadministracjiOberOstznajdują
sięwBundesarchiv-MilitärarchivweFryburguBryzgowijskim(BA-MA).Szczątkowyzbiór
dokumentówdotyczącychGGWznajdujesięwArchiwumGłównymAktDawnychwWarsza-
wie,jednakniezawierażadnychinformacjirelewantnychdlaniniejszychrozważań.Przegląd
historiizbiorówGGWizachowanedokumenty,zob.H.Rappaport,Źródładodziejówokupacji
niemieckiejwKrólestwiePolskimwczasiepierwszejwojnyświatowejwpozostałościachaktGenerał-
-GubernatorstwaWarszawskiego,DArcheion”1969,52,s.39–56.
