Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Francuskieustawodawstwoautorskiedobyrewolucyjnej
natochociażbyuzależnienieprzezdekretprzyznaniaprawautorskichod
spełnieniepewnychformalności,cooznacza,żeprawoautorskieniemia-
łoswegojedynegoźródławakcietworzenia,niebyłouznawanezaprzy-
rodzone,leczbyłoprzezustawodawcęprzyznawanejedynietym,którzy
spełnilipewneokreślonewymogi.
Wbrewtemu,coczęstopiszesięobecnie,prawotonieobejmowa-
łowówczasjeszczepierwiastkaosobistego
39
,choćzuwaginarównoległy
wtamtychczasachrozwójdoktrynyprawanaturalnego—kładącejgłówny
nacisknato,coetyczneisłuszne,naabstrakcyjneiwspólnecałejludzkości
zasadysprawiedliwości—zaczęłypojawiaćsiępostulatyuznaniapewnych
prawzaprzyrodzone,wynikającezsamejistotyczłowiekatakie,którenie
mogąbyćprzezpaństwoodebraneaninawetumniejszone.
Historiaprawaautorskiegoobrazujehistorięrozwojuekonomicz-
nejispołecznejpozycjiartystów
40
.Zazwyczajwskazujesięnadwiepod-
stawoweprzyczynywzrostuspołecznegoprestiżuartystów.Popierwsze,
wXVIIIw.wykształconeklasyspołecznezaczęłycorazbardziejdarzyćre-
spektemtwórczośćjakotaką(dotejpory—wprzeciwieństwiedonauki,do
uczeniasię,któreodwiekówbyłorespektowane—niezawszedocenianą).
Niepozostałotobezwpływunastatustwórcówiwzrostichautorytetu,co
zkoleipozwoliłoimcorazskuteczniejzabiegaćoswojeprawa.Podrugie,
wzrastającypopytnadziełasztuki,generowanyprzezbogacącąsięklasę
średnią,przyczyniłsiędowzrostuniezależnościautorówodichpatronów
iinstytucjipaństwowych
41
.Obydwateczynnikidoprowadziłydopolep-
szeniasięsytuacjiekonomicznejtwórców,cobyłozauważalneszczególnie
wXIX–wiecznejFrancji.
Historiaautorskichprawosobistychobrazujenatomiastprzedewszyst-
kimróżne,kolejnodominującekoncepcjeprawdziwejnaturytwórczości
literackiejiartystycznej
42
.Narozwójkoncepcjiautorskichprawosobistych,
jakoprawopartychnaprawienaturalnym
43
,niebagatelnywpływwywarł
39
Ibidem,s.147;A.Kéréver,TheFrenchRevolutionandAuthor’sRight,RIDA1989,nr141,s.9.
40
S.Strömholm,DroitMoral—TheInternational...,s.9.
41
42
Ibidem,s.9.
Ibidem,s.6.
43
Takżewlicznychorzeczeniachmożnasięspotkaćzpoglądem,żeautorskieprawaosobistesąpo-
twierdzeniemuprawnieńwywodzonychzprawanaturalnego.Przykłademniechbędziecytat
zuzasadnieniaorzeczeniawsprawieGnassv.LaCitédiAlma(niepubl.—cyt.za:D.Vaver
,Aut-
hors’MoralRightsinCanada,IIC1983,nr3,s.342):UUstawodawca,przyznającautorowiprzywilej
ścigania»wszelkiejdeformacji,zniekształcenialubinnejmodyfikacjiswojegodzieła,którabyłaby
szkodliwadlajegohonorulubreputacji«,nieuczyniłnicinnego,jaktylkopotwierdziłprerogaty-
wyprawanaturalnegozwiązanezsamymfaktemtwórczościintelektualnej”.
29
