Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Historiarozwojuprawaautorskiegoikoncepcjiautorskichprawosobistych
filozoficznyiartystycznyruchromantyzmu,któryzajmowałsięm.in.pró-
bązdefiniowaniapojęciaartystyijegostosunkudowytworuwłasnegoin-
telektuitalentu,czylidzieła.Wedługromantykówautorbyłwizjonerem,
geniuszemoboskiejinspiracji,adziełajegoprzedstawiałyniedającąsię
zmierzyćkorzyśćdlaspołeczeństwa.Artystatoosoba,któraprzezswój
wyjątkowysposóbmyślenia,patrzenianaświatiprzywoływaniaswoich
emocjistwarzadzieło,jakiegoniktinnyniebyłbywstaniestworzyćwten
samsposób,azatemrównieżiniktinnypozasamymartystąniemożeroś-
cićsobiejakichkolwiekprawdodzieła
44
.Autorjest,zdaniemromantyków,
centralnąpostacią,odktórejpochodząmyśliorazkryteria,wedługktórych
myślitemająbyćoceniane.Tymsamymromantycycelebrujągeniuszar-
tysty.Śmiertelnika,którystajesięKreatorem.Tozaczasuromantyzmuza-
czętotakintensywniejaknigdydotąddostrzegaćzarównoindywidualizm,
jakioryginalnośćautorów
45
.Tozaśstanowiłojedenzzaczynówrozwoju
koncepcjiautorskichprawosobistych
46
.Wyrazemromantycznejwizjiautor-
stwamożebyćcytatzpochodzącegozczasówrewolucjiorzeczeniawspra-
wieBuffonv.Behmer,wktórejsądwskazał,żeUdekretyzmiesiącasierpnia
1793r.,którezniosłyprzywilejeiróżniceorazustanowiływolnośćpracy,
niemajążadnegozwiązkuznabywanąprzezautorawłasnościąswojego
dzieła,którajestprawnymwynagrodzeniemzajegopracęorazoczywiście
należnąnagrodązaświatłość,jakąroztaczawspołeczeństwie”
47
.
Narozwójkoncepcjiautorskichprawosobistychnajwiększywpływwy-
warłypoglądymyślicielizdwóchpaństw,wktórychrozwijałasięonarównole-
gle,aczkolwiekwzupełnieodmiennysposób.TepaństwatoFrancjaiNiemcy
48
.
44
N.Taradji,MoralRights,Colorizations&TheRomantic,1998,dostępnyna:www.taradji.com/color.html.
45
R.Lorimer,IntellectualProperty,MoralRights,andTradingRegimes:APublishingPerspective,Cana-
dianJournalofCommunication1996,nr2,dostępnyna:http://www.wlu.ca/~wwwpress/jrls/cjc/
BackIssues/21.2/lorimer.html.
46
Obecnie—choćniemanajmniejszychwątpliwości,żewrazzpojawieniemsięnowychtechno-
logiiigłośnąkrytykąromantycznegopodejściadoautorstwaprzezpostmodernistycznychde-
konstruktywistów,blednieUromantycznyobraz”autora—niemożnajeszczemówićozmianie
ideiUautorstwa”,którawdalszymciąguopierasięnaspecyficznym,romantycznympostrzega-
niuautoraijegoroliwspołeczeństwie—por.T.K.Dreier,AuthorshipandNewTechnologiesformthe
ViewpointofCivilLawTraditions,IIC1995,nr6,s.993iliteraturatamcytowana.
47
Cass.Civ.29therm.XI,Dev.&Car.1791–AnXII.1.851:Ulesdécretsdumoisdiaoût1793,quiont
abolilesprivilègesetdistinctions,etrendulapresselibre,niontaucunrapportaveclapropriété
acquisedliauteursursonouvrage,etquiniestqueliindemnitélégitimedesontravail,etleprix
naturellementdûdeslumièresquiilrépanddanslasociété”.
48
A.Dietz,DasDroitMoraldesUrhebersimneuenfranzösischenunddeutschenUrheberrecht,München
C.H.BeckdesMax–Planck–InstitutsfürausländischesundinternationalesPatent,Urheber-und
Wettbewerbsrecht1968,z.7,s.16.
30
