Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
SPRAWCŻOśćMED|ÓW
metodyopracowywaniainformacjirozwiniętewrazzwprowadzeniempisma,
takiejakzestawianielistlubsporządzaniestatystyk,stałysięprzyczynąklasyfi-
kującego,kategorialnegoianalitycznegomyślenia,charakterystycznegojużdla
społeczeństwantyku.Myślenieludzikulturoralnychmiałoimainnąstrukturę
–najczęściejodnosisiędokonkretnychsytuacjiijestzwiązanezkontekstem.
Dopieropiśmienność,azwłaszczataopartanapiśmiealfabetycznym,wywołała
tendencjędoodrywaniasięodkontekstuidomyśleniaabstrakcyjno-generalizują-
cego.ZgodniezteoriąniemieckiegoliteraturoznawcyHeinzaSchlaffera,oralność
ipiśmiennośćnieoznaczająjedynieróżnychśrodkówprzekazu,aleteżodmienne
sposobymyślenia,aprzejścieodjednegododrugiegojestzmianąnietylkotech-
nologiczną,aleipoznawczą.(Kuckenburg,2006:134).Kolejnewynalazkiflnie
tylkopowoływałydożycianowe,nieznanedotądroleiinstytucjekulturowe,ale
oddziałującnawszystkiezastaneformygruntownieprzeobrażałysamepodstawy
kultury:zasadyorganizacjiżyciazbiorowego,charakterwięzimiędzyludzkich,
modeledziałalnościekonomicznejisprawowaniawładzy,formyifunkcjetradycji,
religii,sztuki”
.(Godlewski,2004:11).
Odwołaniesiędodeterminizmutechnologicznegowymagawyjaśnieniakilku
podstawowychkategorii.Należydonichkategoriaflmedia”
.Pojęcietojesttyleż
doniosłe,ileniejednoznaczne.JakzauważyłMersch(2010:9):flteoretycznedo-
określeniepojęciamediówwahasięmiędzymateriałami,właściwościamifizycz-
nymi,technologiamiorazfunkcjamispołecznymi”
21
.Powodemnieporozumień
czyrozbieżnościjesttuzłożonośćsamychmediów.Istniejetakdużaichliczba,że
jużsamoichwyliczenieisklasyfikowanienastręczatrudnościnawetnagruncie
jednejteorii.Mersch(2010:8)stwierdzanaprzykład,żemediamisąflklasyczne
środkikomunikacji,takiejakciało,głosipismo;technologie,jakdrukksiążek,
drzeworyt,fotografialubpłytawinylowa;środkikomunikacjimasowej–radio,
film,telewizja;albonajogólniejrozumianeinstrumenty,jaknarzędzia,próbki,
preparatyiaparaty”
.Wynikałobyztego,żepismoniejesttechnologią,adruknie
jestnarzędziemkomunikacjimasowej.
Problemówprzysparzasamazłożonośćrzeczytraktowanychjakomedia,
abędącychwistocienagromadzenieminnychmediów.Możnasiętuodwołaćdo
omawianejwpoprzednimtomiekategoriisemiforów,łączącychfunkcjeznakowe
imaterialność,czywpewnymstopniutakżedokonstatacjipolisemiotyczności
komunikacji.Chodzijednaktakżeouwzględnienieczynnikainstytucjonalnego.
RégisDebray,zgodniezkoncepcjąpodwójnegociałamedium,wyróżniadwa
jegoaspekty:materięzorganizowaną(MZ)iorganizacjęzmaterializowaną(OZ).
WtymujęciuflPismoalfabetycznenaprzykładjestmetodą(techniczną),której
21
Historycznieujmując,nasposóbpostrzeganiamediówwpłynęłytrzygłównenurty:teoria
postrzegania,rozwijanaodantyku,teoriajęzykazXVIIIwiekuitechnologiekomunikacyj-
neistniejąceodpołowyXIXwieku.Podstawęteoriimediówstanowiwięc:estetyka,język
itechnika.(Mersch,2010:11-12;Osika,2012:79).
