Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Uwagiwstępne
LiteraturaukraińskaibiałoruskawokresieXVI–XVIIIwiekuroz-
wijałysięwłaściwiewspólnie,anapewnowścisłymkontakcie.Po-
mostemłączącymkulturębiałoruskąiukraińskąbyłnietylkoobrzą-
dekwschodni,lecztakżeświadomośćwspólnegopochodzenia,
obyczaje,pokrewieństwojęzyka.Zewzględunagenetycznąbliskość
obujęzykówliterackichiichwielowiekowywspólnyrozwój,problem
rozstrzygnięciaprzynależnościdziełdospuściznykulturowejbiałoru-
skiejczyukraińskiejjestrzeczywiściebardzozłożony.Nierzadkozda-
rzasię,żepretensjedoniejzgłaszająobydwiestrony.Specyfikędanej
problematykikomplikujądodatkowogwaryprzejściowebiałorusko-
-ukraińskie,wktórychczęściowołączyłysięcechydialektówpółnoc-
nych(połocko-smoleńskich)zpołudniowymi(kijowsko-lwowskimi)63.
Utworywjęzykuruskim,powstałewXVI–XVIIwieku,charak-
teryzujebrakwyraźnejprzewagicechkonkretniebiałoruskichczy
ukraińskich.D.Hrynczyszynnp.niewidziprzeszkód,bytakieutwo-
ry,jak:Sobórbrzeskiijegoobrona1596,UniaGrekówzKościołem
Rzymskim,włączyćdokanonuukraińskiego64.Zdrugiejstronyau-
torzyAntologiidawnejliteraturybiałoruskiejdokanonuliteratury
białoruskiejwłączająm.in.LatopisKijowskiczyLatopisHalicko-Wo-
łyński65.Podobnieobanarody,białoruskiiukraiński,roszcząsobiepra-
wodonp.GramatykiUżewicza66;badaczeobunarodowościwrównej
mierzewidząrolęleksykonu(Лекс.с)L.Zizaniegowrozwojujęzyko-
znawstwabiałoruskiego67iukraińskiego68.
Znamiennywtymkontekściewydajesięfakt,żeSłownikjęzyka
ukraińskiegoXVI-pierwszejpoł.XVIIw.69zawierawyrazywyekscer-
63O.Шевельов,Iсторичнафонолог.яукра.нсько.мови...,op.cit.,s.503.Dialek-
tyijęzykiliterackiewchodzązesobąwkontaktzwłaszczanapograniczach,co
widaćzwłaszczawleksyce.DJednocześniejęzykistykającesięnapograniczupełnią
wstosunkudosiebierolęfiltru,przekaźnikainnych,funkcjonującychnasąsiednim
tereniejęzyków”–E.Wolnicz-Pawłowska,Uwagiometodologiibadańleksykal-
nychnasłowiańskichpograniczachjęzykowych,w:Leksykasłowiańskanawarszta-
ciejęzykoznawcy,H.Popowska-Taborska(red.),DStudiaSlawistyczne”,105/1997,
s.281–289.
64Д.Гринчишин,Пам’яткиукра.нсько.мовиXVI-першо.половиниXVIIстол.ть,
писан.позамежамиУкра.ни,w:Д.алектолог.чн.студ..3,Lwów2003,s.137.
65Анталог.ядаўняйбеларускайл.таратуры...,op.cit.,s.155i157.
66А.Iскев.ч,Старабеларуск.яграматык.,Mińsk1996,s.51inast.;Д.Гринчишин,
Пам’яткиукра.нсько.мови...,op.cit.,s.138;В.Н.мчук,„Мовознавство”наУкра.н.
вXIV-XVIIст,Kijów1985;http://izbornyk.narod.ru/nimchuk/nim.htm(naluty2009).
67М.Б.Ботвинников,Уистоковучебнойкниги,Mińsk1964.
68В.Н.мчук,ЛексисЛаврент.яЗизан.я.Синон.маславенорусская,Kijów1964.
69Словникукра.нсько.мовиXVI-першо.половиниXVIIст,Д.Р
.Гринчишин
(red.),Lwów1994.
