Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
czasowoiprzestrzenniezasięguproblematykiidiotyzmu.Najistotniejsze
jestjednakzawszewtakichposzukiwaniachuświadomieniesobie,jaki
sensiznaczeniedlawspółczesnościmaodkrywanieźródełiprawideł
rozwojowychdanegozjawiska.
Dziejeidiotyzmu,którywtejczęściopracowaniaintencjonalnie
przywoływaćmaskojarzeniazgodnezewspółczesnymrozumieniem
głębszejigłębokiejniepełnosprawnościintelektualnej,możnawistocie
sprowadzićdokilkuznanych,nietylkospecjalistom,faktów.Problem
polegazatemnietylenaichwyliczeniu,ilenawyprowadzeniuznich
odpowiednichwniosków,którepomogązrozumiećhistorycznyfenomen
idiotyzmujakozagadnieniamedyczno-socjo-kulturowego.Wiadomo
również,żeżadeninnyrodzajodchyleniaodnormyrozwojowejniemiał
tylutrudnościemancypacyjnych,coidiotyzm,utożsamianyimylony
ażdoprzełomuXVIIIiXIXwiekuzchorobąumysłową.Cowięcej,jak
precyzyjnierelacjonujewswychdziełachM.Foucault[1987,1999,
2000a,2000b],równieżschorzeniaumysłowe,jakozagadnienie
medyczne,stanowiąwspółczesnyetapwhistoriiszaleństwaiopętania,
cobardziejwiążetęproblematykęzdziejamiidei,religiiiliteraturyniż
psychiatrii.Foucault[2000a,s.99–100]pisał:
Wkulturzezachoduszaleństwoobdarzonezostałostatusemchorobyumysłowej
stosunkowoniedawno.Mówiono,zbytczęstomówiono,żedochwilipowstania
medycynypozytywnej,szaleniectraktowanybyłjakoktoś„opętany”.Iwszystkie
dotychczasowehistoriepsychiatriipragnęłyukazaćśredniowiecznegoczy
renesansowegoszaleńcajakonierozpoznanegochorego,zamkniętegowewnątrz
ciasnejsieciznaczeńreligijnychimagicznych.Koniecznazatembyłaobiektywność
zrównoważonegospojrzenialekarskiego,apotemnaukowego,abyodkryć
uszkodzenienaturytam,gdziedotądwidzianotylkonadnaturalneodchylenia.Mamy
tujednakdoczynieniazinterpretacjąosadzonąnaniewiedzycodofaktów:
żeszaleńcytraktowanibylijakopętani;nauproszczeniu:żeludzieokreślanijako
opętanibylichorzyumysłowo;wreszcienabłędziewrozumowaniu:sądzimy,
żeskoroopętanibylitaknaprawdęszaleńcami,toszaleńcówrzeczywiście
traktowanojakopętanych.Faktyczniejednakzłożonyproblemopętanianieodnosi
siębezpośredniodohistoriiszaleństwa,aledohistoriiideireligijnych.
Podobnarelacjajakmiędzyszaleństwemiopętaniem,upraszczająca
iopartananiewiedzy,dotyczyłachorobyumysłowejiniedorozwoju
umysłowego,któregodziejeściślesięwiążązanalizowanymiprzez
Foucaultafaktamizhistoriipsychiatrii.Zpismfrancuskiegouczonego
wyłaniasię,przykładowo,bardzokontrowersyjnyobrazdziałalności
Philippe’aPinela(1745–1826),reformatoraszpitalnictwa
psychiatrycznegoijednegoztwórców–obokVincenzaChiarugiego
(1759–1820)weWłoszechiWilliamaTuke’a(1732–1822)wAnglii
–nowoczesnejpsychiatrii,wktórymhistoriamedycyny,zbyt
jednostronniezdaniemFoucaulta[2000a,s.108],widzisymbol
„podwójnegonadejścia:popierwsze,humanizmu,podrugiezaś,
pozytywnejnauki”.Pedagogicznahistoriografiaodnotowujeprzede
wszystkim[Balcerek1981;Grochowski1990,s.45]zasługiPinela
