Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
samegoautora),jakidocenianiawartościestetyczno-poznawczej
zagadnień,którejeszczewielelatbędąoczekiwaćnaichnaukowe
iartystyczneuporządkowanie6.
Etymologiczniesłowo„idiota”pochodziodgreckiego
ἰδιώτης
(
idiṓtēs
),znaczącegopierwotnietyle,co‘prywatny’,‘indywidualny’.
Zapośrednictwemłacinyidiotazacząłoznaczać‘laika’,
‘nieprofesjonalistę’,‘amatora’,awdalszejkolejności‘ignoranta’,
‘dyletanta’,‘prostaka’,przyjmującstopniowocorazbardziejpejoratywny
wydźwięk[Tokarski1980,s.296].Jednoznacznekojarzenieidiotyzkimś
ograniczonymumysłowo,głupkiem,obecne–jaksięzdajejuż
uShakespeare’a–nieprzeszkodziłojednakwnadaniutemuokreśleniu
rangiterminunaukowego,obecnegowprofesjonalnymobiegu
ażdokońcalatsześćdziesiątychXXwieku.Niebezznaczeniajest
równieżfakt,żewpopularnym
Słownikujęzykapolskiego
podredakcją
M.Szymczaka[1995,s.721],przyhaśle„idiota”,znajdująsiędwa
wyjaśnienia–medyczne(„człowiekupośledzonyumysłowo,chory
nagłębokiniedorozwójumysłu”)ipotoczne(„głupiec,bałwan,dureń”)
–przyczymwprzypadkutegopierwszegoniemażadnejadnotacji,
iżjesttookreślenieprzestarzałe.SłowamiB.Stratforda[1993,s.27]
możemyterozważaniapodsumowaćnastępująco:
Grecydaliświatusłowo–idiota,atakżejegoskojarzeniezgrupamigodnymi
pogardyizgłupotą.Zdumiewające,żesłowo–idiotastałosięprzyjętymterminem
naukowymdoopisugłębokiegoupośledzeniaumysłowegoibyłowczęstymużyciu
jeszczewpołowietegostulecia,anawetpóźniej.Oczywiście,słowotonadal
pozostałowużyciu,aleraczejjakowyzwisko.
ZanimnaprzełomieXVIIIiXIXwiekunastąpiłsplotwydarzeń,które
doprowadziłydopowstaniawroku1837pierwszejszkołydlauczniów
głębiejupośledzonychumysłowoistworzeniapodwalin
oligofrenopedagogiki,życieosób,któredzisiajnazwalibyśmy
niepełnosprawnymiintelektualnie,byłouzależnioneodzmieniającychsię
uwarunkowańkulturowych.Szczątkowerelacjezczasówstarożytnych
ukazująogólnątendencję,zgodniezktórązuwidaczniającąsię
niepełnosprawnościąradzonosobieprzezeliminacjęproblemu,azatem
najczęściejprzezdzieciobójstwolubporzucenie.Nierzadkiebyłyrównież
przypadkiwykorzystywanialudziniepełnosprawnychfizycznielub
umysłowodozabawianiatłumów,wigrzyskachlubpracach
niewolniczych.Niepełnosprawnymosobom,azwłaszczadzieciom
rodzącymsięzwidocznymiwadamirozwojowymi,niesprzyjałyrównież
eugenicznepoglądynajwiększychmyślicielistarożytności,Platona
iArystotelesa[zob.Scheerenberger1983].Obajuważali,żeprawidłowe
funkcjonowanieitrwaniespołeczeństwawykluczaobecnośćwnimosób
słabychischorowanych.Symbolemrealizacjitakiejfilozofiistałasię
Sparta,którejwładzeprowadziłysystemowąselekcjędzieci
nierokujących,żesprostająwymogomobowiązującychnorm
rozwojowychiwychowawczych.
Starożytniinteresowalisięniedorozwojemumysłowymjeszcze
