Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iżzniesienieprzezPinelaśrodkówkrępującychdotyczyłowistocienie
szaleńców,którzynadalpoddawanibylirygoromodosobnienia,ale
moralnychwyrzutków:próżniaków,prostytutek,libertynów.Francuski
myśliciel,zwolennikmarksizmu,wskazywałjakobezpośredniepodłoże
tegozjawiskaprzypadającynaprzełomXVIIIiXIXwiekupoczątek
kapitalizmuprzemysłowegoizwiązaneznimzjawiskaspołeczno-
ekonomiczne,azwłaszczamechanizmysterującebezrobociem[zob.
Foucault2000b,s.96–97].
BardziejrozbudowanaprezentacjapoglądówFoucaultawynika,
oczywiście,zjegoniepodważalnejpozycjiwśródmyślicieliXXwieku
iztematykirozważańzwiązanychtakżezmoimibadaniami.Pozostawię
natomiastbezwnikliwszegokomentarzaspołeczno-polityczne
zakorzenienieprzemyśleńfilozofanatematdziejówszaleństwa
iszpitalnictwapsychiatrycznego,ponieważzabardzooddaliłobytonas
odproblematykiidiotyzmu.Najistotniejszebyłoprzedstawienie,
wszerokiejiobiektywnejperspektywie,okresuprzełomowego
wdziejachpedagogikiosóbzniepełnosprawnościąintelektualną,gdy
dokonywałosięniełatweiniejednoznaczne–jakstarałemsięprzekazać
–rozróżnienieidiotyzmuiszaleństwa.Dotychwydarzeńjeszczewrócę,
jakrównieżidopismFoucaulta,doktórychnawiążę,odwołującsię
dobadańliterackichipoglądówmetodologicznychfilozofa.
KomentarzemdopoglądówFoucaultamożebyćhistorialondyńskiego
szpitalaBethlehem(Bedlam),założonegowroku1247jakojedna
zczterechkrólewskichplacówekleczniczych[zob.O’Donoghue1914;
Porter1994].
TheBethlehemRoyalHospitalofLondon
uznawanyjest
zapierwsząlecznicępsychiatrycznąnaświecie,amiejscutemuwarto
poświęcićuwagęzkilkuważnychpowodów.Określenie„szpital”wobec
Bedlam
,jakprzyjęłosiępotocznienazywać
BethlehemHospital
,wydaje
sięprzedewszystkimnieadekwatne,gdyżbyłototypowemiejsce
odosobnienia(
asylum
)iuwięzienia,jakichwielezaczęłopowstawać
naprzełomieXViXVIwieku.Odroku1547ośrodektenprzeznaczonybył
wyłączniedlaosóbchorychumysłowo,stającsięznanypowszechnienie
tylejakoplacówkalecznicza,ileatrakcjaturystyczna.Zamkniętych
iskrępowanychchorychmożnabyłoswobodnieobserwować,
cozapewneprzyczyniłosięrównieżdowejściawyrazu
bedlam
dopotocznegojęzykaangielskiego,najpierwjakookreślenieszpitala
psychiatrycznegowogóle,azczasem–cotrwadodzisiaj–jako
synonimwrzawy,harmidru,zamieszaniaczydomuwariatów.Również
literaturapięknakorzystałazesławyBedlam,niedokońcachlubnej,
aprzykładymożemyodnaleźćjużusamegoWilliamaShakespeare’a.
Wtragedii
KrólLear
[1957],powstałejokołoroku1605,aktórajako
pełnedziełowpisujesięwliterackąhistorięszaleństwa,pojawiasię
wparumiejscachwyraźnenawiązaniedoBedlam,nazywanego
wtekście„głupimTomkiem”(s.32).Twórca
Hamleta
posłużyłsię
utrwalonymjużwówczaswświadomościodbiorcówjegotwórczości
schematemznaczeniowym,łączącymokreśleniatypu:„szalonyTomek”
(s.88)czy„biednyTomcio”(s.124)zpostaciamiosóbzzaburzeniami
naturypsychicznej.WielelatpóźniejswojewrażeniazwizytywBedlam
