Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
19
sał:vJęzykwswojejpierwotnejfunkcjiiautentycznejpostacimazasadniczocha-
rakterpragmatyczny,jestsposobemzachowania,jestnieodzownymelementem
wspólnychdziałańczłowieka[ś].Rozpoznawaniejęzykajakośrodkaucieleśnia-
jącegoczywyrażającegomyśljestwistocieprzyjęciemjednostronnegopunktuwi-
dzenia,którezezwaladostrzeczaledwiejednązjegonajbardziejwtórnychiwyspe-
cjalizowanychfunkcji.[ś]Zasadnicząfunkcjąjęzykaniejestwyrażaniemyślilub
powielanieprocesówintelektualnych,aleraczejodgrywanieaktywnej,pragma-
tycznejroliwzakresieludzkichzachowań.Dlategojęzykwnajbardziejpierwotnej
funkcjijestjednązgłównychsiłkulturowychidodatkiemdodziałańfizycznych”72.
Wrazzrozwojemintelektualnymludzkościformyjęzykaulegająprzekształce-
niom,poddającsięnowoczesnejtechnologiiinauce.Mimotonieprzestajeistnieć
aktywne,twórczedziałanieprzypomocysłowawypowiedzianego73.
Kolejnyfenomenjęzykapoleganasposobie,wjakifunkcjamagiczna,współ-
istniejącazpoczątkuobokfunkcjipragmatycznej,zaczynasięzniąmieszaćiwokół
niejoscylować.Słowozespolonezrytmicznymruchemidźwiękiem,zrodzonebyć
możeznaturalnejpotrzebyartystycznej,stajesiępodstawąmagiczno-obrzędo-
wychzachowańrytualnych.Zanim,wkolejnejfazieswojegocyklurozwojowego,
całkowicieporzucipierwotnąfunkcjęnarzeczdoznańartystyczno-estetycznych
iludycznych74,wludzkichumysłachmaczystopragmatyczneznaczenie.Bowiem
vsłowojestmocądecydującą.Ktowypowiadasłowa,wprawiawruchmoce”75.In-
nymisłowy-ktomówi(dobóstwa),tenoddziałuje(nabóstwo).
T
.Izutsubronistanowiska,wedługktóregomagicznafunkcjajęzykajestvnaj-
bardziejpodstawowąfunkcjąmowy”
,avwszystkieinnesątylko[jej-przyp.A.G.]
pochodnymi”76.Zarzucaonwspółczesnymbadaczommarginalnetraktowaniejej,
dowodzącwswoichtekstach,żepełneuchwycenieprocesówmyślowych,leżących
upodstawmechanizmumowy,jestmożliwetylkowówczas,gdywnikniemygłę-
bokowtajemniceludzkiegojęzyka,któresąodzwierciedlonejedyniewzwycza-
jachjęzykowychprzynależnychfunkcjimagicznej.Skrajnośćpoglądówbadacza
(przyjmujemy,żenarównizcelamirytualnymimowasłużycelomtowarzyskim
iludycznym,tworząc,regulującipodtrzymującprocesykulturowe)77,dajesięobro-
nićjedyniewkontekścieprozodii.Słowomamagicznąmoc,acozatymnastępuje,
pełnimagicznąfunkcjęjedyniewówczas,gdywybrzmi.Wzmożonąenergięnadaje
mupodniesieniegłosu,akcent,powiązaniezrytmemirymem78.
72Cyt.za:A.Engelking,Klątwa.Rzeczoludowejmagiisłowa,Warszawa2010,
s.59-60.
73K.Stanisławski,Pracaaktoranadsobą,Warszawa1954,s.94.
74M.Gołaszewska,Estetykapięciuzmysłów,Warszawa-Kraków1997,s.157-158.
75G.vanderLeeuw,op.cit.,s.325.
76Cyt.za:A.Engelking,op.cit.,s.62.
77G.Godlewski,op.cit.
78G.vanderLeeuw,op.cit.,s.325.
