Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XXII
Słowowstępne
trzyodmienneobszaryskładowerzeczywistości:rzeczy,zda-
rzeniaorazzdania.Ichodpowiednikamisątrzymożliwości
opisywaniatychobszarów(predykaty):istnienie,dzianiesię
orazobowiązywanie.Wtymrozróżnieniujestwięcmiejscedla
najbardziejznanegoujęciaformułyLotzego,którabrzmi:nbyt
jest,awartościobowiązują”.NajważniejszywkładLotzegodo
filozofiidotyczywartości,którychrolęReinhardtPestercharak-
teryzujenastępująco:nWartościsądlaniego[Lotzego]innego
rodzajubytem;pozaokreśleniemtreściuczućotrzymująone
obiektywnązawartość,jednakżeniemająrealnejprzedmioto-
wości,aleidealnąważność”33.Lotzejakopromotordoktoratu
Windelbandamocnowpłynąłnajegofilozofię,nadającjejcha-
rakteraksjologiczny.Stądjegoodpowiedźwreferaciezroku
1882podznamiennymtytułemWasistPhilosophie?(Cotojest
filozofia?)brzmi:nprzezfilozofięwsensiesystematycznym(nie
historycznym)nierozumiemniczegoinnego,jakkrytyczną
naukęopowszechnieobowiązującychwar-
tościach.Naukaopowszechnieobowiązujących
wartościach:jestokreśleniemprzedmiotów;naukakry-
tyczna:określeniemmetodyfilozofii”34.Rickertprzejmuje
koncepcjęfilozofiijakofilozofiiwartościinadajejejbardziej
dojrzałąformę.Aksjologicznateoriapoznaniaujętazgodnie
zteząoprymacierozumupraktycznegowlogiceoznaczadla
Rickerta,żeostatecznymprzedmiotempoznanianiemożebyć
nicinnegoniżwartośćprawdywsensielogicznym.
Tezaoprymacierozumupraktycznegostałasięimpulsemdo
krytykistanowiskaszkołymarburskiej,którawychodziłazKan-
towskiejteoriidoświadczenia.DlaRickertateoriadoświad-
czenianiejestcelemfilozofii,lecztylkośrodkiem.Stosunki
międzyobiemaszkołamitrafnieilustrujecytat,którypodczas
33R.Pester,HermannLotze.WegeseinesDenkensundForschens.EinKapi-
teldeutscherPhilosophie-undWissenschaftsgeschichteim19.Jahrhundert,
Königshausen&Neumann,Würzburg1997,s.307.
34W.Windelband,WasistPhilosophie?(ÜberBegrifundGeschichteder
Pilosophie),[w:]Präludien.AufsätzeundRedenzurEinleitungindiePhiloso-
phie,J.C.B.Mohr(P.Siebeck),Freiburgi.B.-Tübingen1884,s.28(tłum.A.J.
Noras);za:A.J.Noras,Kantaneokantyzmbadeńskiimarburskił,op.cit.,
s.159.
