Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Przedmowadoszóstegowydania
światanniezmysłowego”,aproblemy,któreprzedKantembyły
rozważanenadrodzemetafizycznej,pozostająnadalrównież
wtedy,gdypominiesięsłowonmetafizyka”zpowodujego
wieloznaczności.Jedynymdecydującymczynnikiemjestto,co
naukarozumiejakoniezmysłowe.Czykoniecznieprowadzido
poznaniatego,conadprzyrodzoneidlategosłusznienazywana
jestmetafizykąwścisłymtegosłowaznaczeniu?Dopierotutaj
zaczynasięrzeczowoistotnyproblem,jakininiejszewpro-
wadzeniedoteoriipoznaniamimowszystkouznaje.Wtymcelu
możnateżwielenauczyćsięzpismLaska.Popierwsze,niecho-
dzituoto,czyfizyka,czymetafizyka,aleoto,czynaukapotrafi
poznaćjakorealnetylkoto,coniezmysłoweinierzeczywiste,
lubpozatymto,conadprzyrodzone.
Towcaleniejesttakważne,jakmożnabysądzić,czynazy-
wamyLaskakantystą,czyplatonikiem,chociażrównieżta
okolicznośćmaogólneznaczenie.Nienazwaszkoły,aleto,co
myślicielmadopowiedzenianatematkwestii,decydujeojego
wartości.LaskwielenauczyłsięodKantaorazodPlatona.
Wszyscytozrobiliśmy.Mateżjednakmyśli,którychaniKant,
aniPlatonniemają.Jednakproblem,któremusłużył,byłtaki
samjakuwszystkichprawdziwychfilozofówizawszeukazuje
dwiestrony:zjednejstronywszechświatświatanobiektyw-
nego”,azdrugiejzaśjegoreprezentacjęwsystemiensubiek-
tywnych”myśli.Kantnauczyłnaszaczynaćodmyślącego
podmiotuiprzenikaćodniegodoświataobiektywnego.Tojest
jegonsubiektywizm”itozasadniczoodróżniagoodPlatona.
Takisubiektywizmjestrównieżreprezentowanywtejrozpra-
wieiważnejestdlamniestwierdzenie,żeLaskzasadniczo
siętegotrzymał,chociażwksiążkachjegoautorstwaniektóre
kwestiebrzmiąniecoobiektywistycznie.Temattenstałsiędla
niegomniejważnytylkoprzezpewienczas-zawszestarałsię
naniegoorientować.PlatonizującywielbicieleLaskamogąsię
ztegoczegośnauczyć,amianowicie,żejeśliniepodobaim
sięneokantyzm,toniejesttozasługąsamegoKanta,ale-nie-
którychjednostronnychneokantystów.Myśli,obecnieoklaski-
waneuLaska,wyrosłynaKantowskimgruncie.Jednocześnie
jednakpraceLaska,wichzebranejpostaci,pokazują,żefilo-
zofiawywodzącasięodKantaiwyznającajegosubiektywizm
musiwidziećswójostatecznycelwtym,byniepozostaćczysto
