Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowadoszóstegowydania
17
subiektywna,aleraczejodnaleźćdrogęstamtąddoobiektów,
bywreszcierazemobjąćcałośćświatasubiektywnegoiobiek-
tywnego.Przedłożonarozprawazawszemiałanaceludziałanie
wtymznaczeniuikierunku.
Ostatecznienależałobypodkreślićwewspomnieniuotym,
któryzbytwcześnieodszedłto,czegomożemysięodniego
nauczyć,icowłaśniedzisiajjestważne.Jakpodkreślametafi-
zykPeterWust,żyłwLaskuzpewnościąreligijniemistyczny
orazwewnętrzniemocnoporuszającyduch.Wyczuwajągo
wszczególnościmetafizycznieireligijniezainteresowaniczy-
telnicy.OnrównieżprzeciwnikówKantakierujenajegoślady.
Tego,jakwysokomożemycenićtegoducha,niemożnauczynić
wsamejnauce,iwłaśnietegoniktniewiedziałlepiejniżsam
Lask.Dlategoszkoliłsięprzedewszystkimlogicznieinaukowo
pracowałwłaściwietylkowdziedzinielogiki.Dlategonarzucił
sobieściślekrytycznądyscyplinętaką,żeon-przynajmniej
tam,gdziechodzioto,conajwyższe-przezwielelatpoczu-
wałsiędoobowiązkuskrajnejpowściągliwości,iprawdopo-
dobnie-gdybyżyłdłużej-równieżniezamierzałodrazu
wystąpićzszerokorozumianąmyśląsystematyczną.Ponieważ
niebyłgotowyzeswymipodstawowymiideami,towolałnie
wychodzićwostatecznychkwestiachświatopoglądowychpoza
ostrożnewzmiankiisugestie.Obszerniemówiłtylkootym,co
rzeczywiściemógłuzasadnić.
Podtymwzględemprzedewszystkimmógłonwzorowo
dążyćdocelu,wktórymznajdujesięteoriopoznawczeugrunto-
waniefilozofii,takjakstałosiętonieodzowneodczasukrytycy-
zmuKanta,ialborozbudowujewuduchowionychaforyzmach
zwewnętrznegowzruszeniaimistycznejgłębi,albopróbuje
winnysposóbadhocprzejśćdoporządkunadbadaniamikry-
tycznymi,abyszybkoosiągnąćupragnionycelnmetafizyki
ducha”lubtemupodobny.Laskbyłzawszewrogonastawiony
dotegorodzajufilozofiiitoraczejniedlatego,żebrakowało
mudotegozdolności.Onogarniałnietylkogłębokiemyślenie,
leczrównieżbłyskotliweaforyzmy,amówiącdokładniej:on
mógłsypaćdowcipnymipomysłami,którewrozmowiemiał
zawszepodręką.Jednaktegoniechciał,bonauczał,żecele
naukowemogąbyćosiąganetylkopoprzeztrzeźwe,postę-
pującekrokpokrokuostrożnemyślenie.Onoddałswojeżycie
