Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tworzenieznaków
53
wartościująceobiektodniesieniaiwyrażająceludzkieemocjeznimzwiązane.Czę-
stotesameelementyznaczącekonotująrównocześnieodmiennetreściiemocje,np.
wprzypadkulogotypówczyemblematówpartiipolitycznych,któreuzwolenników
iprzeciwnikówposzczególnychugrupowańwywołujązupełnieodmienneodczucia.
Gdyteelementydodanesięutrwalają(konwencjonalizują),powstajewtórnysystem
znakowy,swegorodzajusubkod(kodkonotacyjny).Naprzykładnabaziekoduopisu-
jącegocechygatunkowezwierząt(denotacje)powstająsubkodykonotacyjneużywane
wbajkach,legendachczymitach,gdzieposzczególnezwierzętasymbolizującechylub
emocjetypowoludzkie;np.liskonotujeprzebiegłość,pies-wierność,sowa-mądrość,
lew-dominację,osioł-głupotę,żółw-powolnośćitd.(Fiske,1999).
TWORZENiEZNAKóW
PismoŚwiętegłosi:nnapoczątkubyłoSłowo”
,jednaktakiestwierdzeniewydajesię
mocnoprzesadzone-jeśliniebyłonikogo,todokogoStwórcamiałbysięodzywać?
Zanimwięcpojawiłosięsłowo,nasipraprzodkowieporozumiewalisięzapomocą
sygnałówniewerbalnych(mimiki,gestykulacji,dotyku,dźwięków,zapachów),wyra-
żającychuczuciaizamiary.Towystarczałodotworzeniazwiązkóworazwspółdzia-
łaniawzbieractwieiłowiectwie,alejeszczenieodróżniałoczłowiekaodzwierząt.
Dopieropowiększeniesięludzkiegomózguzapoczątkowałociągzmianprowadzących
dowykształceniasięumiejętnościmyśleniapojęciowegoistworzeniajęzyka,dzięki
któremuczłowiekostatecznieumocniłswojąsupremacjęnadinnymigatunkami.
Czynnikisprawcze:
mózg,środowisko,potrzeby
Badaczeniesąizapewnenigdyniebędązgodniwkwestiigenezyjęzyka.Jedni
genezytejupatrująwczynnikachendogennych,czyliwewolucjiludzkiegomózgu.
RadykalniekwestiętęstawiateorianatywizmujęzykowegoChomsky)ego(1982).
Dowodziona,żeumiejętnościjęzykowesąnaturalną,specyficzniegatunkowądys-
pozycjąludzkiegomózgu,którapojawiłasięnapewnymetapiejegobiologicznej
ewolucji.Dziękiniejzapomocąniewielkiejliczbyreguł(gramatykauniwersalna)
możnagenerowaćnieskończeniewielesłów,zdań,wypowiedzi.Człowiekrodzisię
ztąumiejętnością,awtokusocjalizacjitylkojąrozwija,stosowniedowymogów
środowiska.Wefekciegłębokastrukturawszystkichjęzykówjestpodobna.Wzór
konstrukcjipoprawnejwypowiedzi,czyliparadygmat,zregułyobejmujepodmiot,
orzeczenie,dopełnienie.Natomiastnieskończeniewielewypowiedzigenerowanychna
