Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mózgstajesięumysłem
MóZGSTAJESięUMYSŁEM
19
Dobórnaturalnyzawszepoleganazmaganiachześrodowiskiemfizycznymoraz
innymiosobnikamitegosamegolubinnychgatunków.Powodzenietychzmagań
zależynietylkoodwalorówfizycznychosobnika,lecztakżeodtrafnegorozpoznania
cechśrodowiska.Decydująotymadaptacjesłużąceodbieraniuróżnorakichbodźców
płynącychzotoczeniaiprzetwarzaniuichwdyspozycjekierującereakcjamiorgani-
zmu.Todomenasystemunerwowegoizawiadującegonimmózgu.Podtymwzględem
ewolucjagatunkuHomosapienswyprzedziławszystkieinnegatunki,pozwalającczło-
wiekowiwspiąćsięnaszczytydrabinyewolucyjnej.Wykształconywtokuprzemian
ludzkimózgjestnajdoskonalsząadaptacyjnąskrzynkąnarzędziową,jakąstworzyła
natura.Rozwiniętezaś,dziękineuroplastycznościmózgu,umiejętnościadaptacyjne
pozwalajączłowiekowidominowaćnadinnymigatunkami,wyzwoliływnimteż
zuchwałezapędydopanowanianadświatem,anawetkosmosem-zwszystkimitego
dobrymi(eksploatacjazasobów,eksploracjakosmosu)izłymi(niszczenieśrodowiska
naturalnego)następstwami.
Mózgczłowiekajestorganemonajwyższymstopniustrukturalnejifunkcjonalnej
złożoności,którejnaukawpełnijeszczenierozpoznała.Rozbudowywałsięwciągu
milionówlatprzezkumulacjęwielumutacjigenetycznychianatomicznych,które
wykształciłycałośćskładającąsięztrzechnawarstwionychnasobieczęści.Podsta-
wowąinajstarszączęściątejkonstrukcjijesttzw.mózggadzi(trzewiowy),wyrastający
bezpośredniozrdzeniakręgowego.Działapozakontroląświadomości,regulującfunk-
cjebiologicznewarunkująceprzeżycieorganizmu(oddychanie,pracęserca,ciśnie-
niekrwi,metabolizm,sen,czuwanie,głód,pragnienie),atakżezachowaniainstynk-
towedotyczącezdobywaniapokarmu,rozmnażaniasięireakcjinazagrożenie(unik,
ucieczka,walka).Drugączęściąmózgu,narosłąnadmózgiemgadzimiwokółniego,
jestukładlimbiczny(mózgssaczy,emocjonalny),któryregulujereakcjeemocjonalne,
uczeniesięipamięćdługotrwałą.Najważniejszeelementytegoukładutohipokamp
iciałomigdałowate.Hipokampzapewniaorientacjęprzestrzennąorazpamięćdłu-
gotrwałą.Ciałomigdałowatezarządzareakcjamiemocjonalnymi,odczuwanymijako
doznaniaprzyjemne(radość,euforia)lubnieprzyjemne(strach,lęk,agresja).Współ-
działanieróżnychelementówukładulimbicznegoumożliwiauczeniesięodruchowych
zachowańadaptacyjnych.
Trzecia,zewnętrznaczęśćmózgu(powstałaok.45tysięcylattemu),tokora
mózgowa(neocortex,mózgmyślący).Składasięzdwóchpółkul,gdzieumiejscowione
sąukłady(komórki,ośrodki,obwody)służącedorejestracjiiprzetwarzaniabodźców
odbieranychzzewnątrz(przezoczy,uszy,skórę,nos,kubkismakowe)izwnętrza
organizmu(nerwy,krwiobieg).Układyteregulujązłożoneprocesyprzetwarzaniawra-
żeń,jakmyśleniepojęciowe,planowanie,tworzenieirozumienieznakóworazreguł
