Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
instynktuśmierci.ZkoleiteoriaFairbairnajestnajczystszazewzględunaotwarte
odrzuceniewszelkichpojęćniedotyczącychrelacjizobiektem
26
.
Ponieważkoncepcjaproponowanatutajwywodzisięzteoriirelacjizobiektem,
wielezawdzięczaonaczteremwymienionymanalitykom.Niemniejniezajmuje
onastanowiskaściślezbliżonegodożadnegoznich,awwielupunktachznacznie
sięodichteoriiróżni.Cowięcej,różnisięodwszystkichczterechteoriiwjeden
zasadniczysposób:odwołujesiędoteoriiinstynktunowegotypu
27
.Jestem
przekonany,żebrakjakiejkolwiekalternatywywobecteoriiinstynktu
28
Freuda
stanowinajwiększąwadękażdejzdzisiejszychteoriirelacjizobiektem.
Modelzachowaniainstynktownegoprzyjętytutaj,podobniejakmodelFreuda,
zostałzaimportowanyzsąsiednichdyscyplini,takżepodobniejakuFreuda,
odzwierciedlaonklimatnaukowyswychczasów.Wywodzisięonpoczęści
zetologii,poczęścizaśztakichmodelijakte,któreproponująMiller,Galanter
iPribramwswejpracyPlanyistrukturazachowania
29
(1960)orazYoungwksiążce
26
Drugaróżnicamiędzytymiteoriamidotyczyokresużycia,któryuważasięzaczas
największejwrażliwościdziecka.PodtymwzględemwystępujegradacjaodstanowiskaMelanie
KleindostanowiskaBalinta.WteoriiMelanieKleinniemalwszystkiedecydującefazyrozwoju
wpisująsięwpierwszesześćmiesięcyżyciadziecka,wteoriiFairbairna–wpierwszedwanaście
miesięcy,awteoriiWinnicotta–wpierwszeosiemnaściemiesięcy.WteoriiBalintazamniej
więcejrównieważneuważasięzaśkilkapierwszychlatżycia.
27
TerminNteoriainstynktu”jestprzedkładanytutajnadtakiepojęciajakNteoriapopędu”
lubNteoriamotywacji”.Przyczynyczytelnikznajdziewrozdziale3orazkolejnych.
28
BowlbyodwołującsiędoteoriipopęduFreudanajczęściejużywaterminuinstinct.
Wynikatonajprawdopodobniejzchęcidostosowaniaterminologiidoobowiązującegowjęzyku
angielskimkanonutłumaczeniapodstawowychterminówFreuda,wprowadzonegoprzezJamesa
Stracheya–tłumaczadziełFreudanaangielski.TakisposóbprzekładuniemieckiegoTrieb
wydajesięjednaknieodpowiedniibyłwielokrotniekrytykowany(por.LaplancheiPontalis,
1996;Bettelheim,1991).Bowlbyrównieżzdawałsobiesprawęzjegoniestosowności(por.
s.204).Wniniejszymprzekładzie,chcączachowaćwiernośćwobecoryginału,zdecydowano,iż
wmiejscachgdzieautorposługujesięsłoweminstinct,będziestosowanypolskitermin
Ninstynkt”,natomiastwtłumaczeniachcytatówzFreudazachowanazostaniepolskatradycja
tłumaczenia,zgodniezktórąniemieckieTriebzastępowanejestpolskimNpopęd”.Wartojednak
zaznaczyć,iżstosowanieterminuNinstynkt”wodniesieniudoteoriifreudowskiejmożebyćdla
czytelnikamylące,szczególniewkontekścieprzedstawianejprzezBowlby’egoteoriiinstynktu.
Przyposługiwaniusiętakąterminologiąmożnaodnieśćwrażenie,żeBowlbyzastępuje
freudowskąteorięinstynktu,nową–etologicznąteoriąinstynktu.Faktyczniejednak,Bowlby
porzucafreudowskimodelmotywacji,opartynaideipopędujakohipotetycznejenergii
psychicznejizastępujegozupełnieinnymmodelemopartymnaideiinstynktu,kierującego
zachowaniemzapośrednictwemtzw.systemówbehawioralnych–przyp.red.nauk.
29
Wyd.pol.:G.A.Miller,E.Galanter,K.H.Pribram,Planyistrukturazachowania,tłum.
AldonaGrzybowska,AdamSzewczyk,PWN,Warszawa1980–przyp.tłum.
42
