Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp.Czymzajmujesiępsychologiapenitencjarna?
15
racjonalizacjikarykryminalnej.Celtenpowiódłsięwdużejmierze,bozasada
naprawyiprewencjistałasięnaczelnympostulatemlicznychodmianprogre-
sywnegosystemupenitencjarnego.
Corazczęściejpojawiająsięteżjawneżądaniarewaloryzacjiteoriiretrybu-
tywnych.Dowodzisię,żekoncepcjetenienawołująjedyniedoślepejmściwości,
barbarzyńskiejzemstyiodwetu,aledomagająsięzadośćuczynieniaisprawiedli-
wejzapłatyzapopełnionezło.Cowięcej,wskazujesię,żeakcentująoneosobową
godnośćnietylkoofiary,aleisprawcy,podkreślająbowiemichpodmiotowość
orazosobistąodpowiedzialnośćzaswojeczyny.Niemożemywykluczyć,żere-
trybucjamożerównieżspowodować–przynajmniejuniektórychprzestępców
–pożądanąitrwałą,wewnętrznąrekonstrukcjęichsferymoralnej.
Pierwszyrozdziałnaszejksiążkiilicznejejdalszefragmentydotycząwłaśnie
problemukary,karykryminalnejorazkarybezwzględnegopozbawieniawolno-
ści,którąuważasięwciążzaUfilar”politykipenalnej.Rozdziałpierwszystanowi
–jaksięnamwydaje–naturalneikoniecznewprowadzenie,któreuzasadnia
powódwejściawieluludzidoświatainstytucjiprzymusowejizolacji.Niecospe-
cyficznycharaktertegorozdziałuwynikaztego,żeniezostałonnapisanyprzez
specjalistówprawakarnego,alewyłącznieprzezpsychologów,którzystaralisię
naswójsposóbpokazaćpodejściadoujmowaniakarywnaukachbehawioral-
nych,teoriekarykryminalnej,funkcjekarypozbawieniawolnościorazjejwymiar
temporalnyimożliwealternatywy.
Karapozbawieniawolnościwykonywanajestwszczególnejkategoriiorga-
nizacjispołecznych.Organizacjesą–jakwiemy–zjawiskiemspołecznym
wszechobecnymitowarzysząnamodpoczątkunaszegożycia.Stalepozosta-
jemyczłonkamiwieluznich.Wujęciurzeczowymlubpodmiotowymorgani-
zacjajestsynonimeminstytucjiioznaczauporządkowanąwokreślonysposób
całośćskładającąsięzkilkuniezbędnychelementów,awięc:zasobówludzkich
–najbardziejdynamicznejjejczęści,zasobówmaterialno-technicznychitech-
nologicznychorazstruktury.Całośćtazmierzazaśdoosiągnięciakonkretne-
gocelulubcelów,naprzykładzysku,prawidłowegowychowania,wyleczenia
czyresocjalizacji.
Specyficznąklasąorganizacjisą–zewzględunaimtylkowłaściwecechy–
instytucjezamkniętelubtotalne,któresąwwyraźnysposóbwyizolowanelub
oddzieloneodświatazewnętrznego.PrzyjmujesięzaE.Goffmanem,żeinstytu-
cjetesąmiejscem,wktórymrealizowanesątrzygłównesferyżycia,zazwyczaj
oddzielane,awięcsen,pracaiwypoczynek.Całaaktywnośćuczestnikówtych
instytucjijestnietylkościślezaplanowana,aleodbywasięniejakonaoczach
innychludzi,podobnietraktowanych.
Instytucjeizolacjiniestanowiąjednolitejklasy.Tworzącejąorganizacjeróż-
niąsiępomiędzysobąwzakresieszereguistotnychzmiennych,naprzykładcelu
ichpowołania,ocenyspołecznejtegocelu,motywacjiwejściauczestnikawświat
