Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teoriekarykryminalnej
45
1.4.3.Teoriemieszane
Mimożeteorieutylitarnekarykryminalnejmogąsprawiaćwrażeniebardziej
etycznychniżteoriebezwzględne–karaniebowiemniesiezasobąinnąwartość:
bezpieczniejszespołeczeństwowprzyszłości,anieideęodwetu(wpotocznym
rozumieniuutożsamianązzemstą),naukowcy(np.Weiner,2012)wskazują,
żerównieżtopodejściepomijawieleaspektówmoralnych.Karyprewencyjne
częstoignorująwagęprzestępstwaiokolicznościłagodząceprzywymierzaniu
sprawiedliwości.Możerównieżsięzdarzyćwymierzeniesurowejkaryzabłahe
przestępstwowramachoddziaływańprewencyjnych.
Abypogodzićobydwieperspektywy(iuniknąćniektórychproblemówza-
równojednej,jakidrugiejzewspomnianychgrupteorii),współcześniteoretycy
prawastworzylinowąkategorię–teoriemieszane(eklektyczne).Jednocząone
wsobiezarównoelementyteoriiprewencyjnych,jakisprawiedliwościowych.
Zgodnieznimikararealizującaideęodwetustajesięjednocześniekarąspołecz-
nieużyteczną.Cowięcej,obecniepraktycznieniespotykasięteoriiklasycznych
wczystejpostaci(Warylewski,2004).Towłaśnieteorieeklektyczneleżąupod-
stawprzepisówpolskiegoKodeksukarnegoz1997roku,dotyczącychstosowania
kariśrodkówkarnych.
Jednymzważnychteoretykówwobrębietejgrupyjestpolskikarnista–
EdmundKrzymuski(Warylewski,2007).PodzieliłonteoriemieszanenaUteo-
riesprawiedliwościbezwzględnejwgranicachwzględówutylitarnych”iUteorie
względówutylitarnychwgranicachsprawiedliwościbezwzględnej”(Warylewski,
2007,s.61).Jegopoglądyzaliczająsiędodrugiejgrupy.Choćbyłpropagatorem
ideiKanta(awięcteoriiabsolutnej),postrzegałonkaręjakoinstytucjępożytku
społecznego.Twierdził,żeobowiązkiempaństwajestwyrządzeniedolegliwo-
ściprzestępcy,stanowionabowiemgwarancjęsprawiedliwości.Odpowiednio
wyważonecierpieniesprawcysłużyzachowaniuporządkuprawnegoorazjest
najskuteczniejsządrogądoochronyspołeczeństwaprzedpodobnymiprzestęp-
stwamiwprzyszłości.
Jednąznajwybitniejszychpostaci,którawywarłaogromnywpływnakształ-
towaniesiępolskiegoprawakarnego,byłMarianCieślak.Jegopostawęcha-
rakteryzowałgłębokihumanizm,którystawiaczłowiekaponadurządzeniami
życiaspołecznego.Byłonzdecydowanymprzeciwnikiemkaryśmierci,aswój
sprzeciwwyrażałprzezpowstrzymywaniesięodjejkomentowaniawswoich
publikacjach,Ualbowiemoznaczałobytowjakieśmierzewspółdziałanieiwspół-
odpowiedzialnośćzapraktyki,którepowinnycorychlejzniknąćznaszegowy-
miarusprawiedliwości”(Cieślak,1990,s.457;autorodnosisiętudopolskiego
ustawodawstwakarnegoz1969roku).
KarawedługCieślaka(1969)powinnabyćprzedewszystkimcelowa.Nie
oznaczatojednakodrzuceniateoriiodwetowych.Autorstwierdza,żezawierają
