Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wokółpojęciakary
23
winyuprzestępców.Szczególnąuwagępoświęcimywyjątkowej(iniezwyklekon-
trowersyjnejwewspółczesnymświecie)formiekarykryminalnej,jakąjestkara
pozbawieniawolności:człowiekzostajeprzekazanywręceinstytucjitotalnej.
Cotooznaczadlaniegoidlaspołeczeństwa?
Dziedziną,którawsposóbnaukowyanalizujewiększośćzwymienionych
zagadnień,jestpenologia,czylinaukaokarze(zjęzykałacińskiego:poena–
karaizjęzykagreckiego:logos–nauka).Itowjejgranicachbędziemysięprzez
większośćtegorozdziałuporuszać.Ponieważjesttodziedzinainterdyscypli-
narna,skorzystamyzdorobkumiędzyinnymipsychologii,filozofii,socjologii,
antropologiiinaukprawnych.
1.1.Wokółpojęciakary(JaninaNowak)
Wieleznaszychzachowańspotykasięznegatywnąocenąspołeczną,któ-
raprowadzidomniejszejlubwiększejnagany,potępienia,awostateczności
dosurowejkary.Nieposłuszeństwodziecka,agresja,przekroczeniedozwolonej
prędkości,oszustwoczykradzieżtotylkoniektóreztakichzachowań.Wdo-
strzegalnysposóbwszystkieonenaruszająporządekspołeczny,awięcnormy
obyczajowe,moralne,prawnelubte,któretworząnaswójużytekpewneorgani-
zacje.Nastrażytychrozmaitychregułstojąokreśloneinstytucjeimechanizmy
kontrolispołecznej.Zdajesię,żenajbardziejrozbudowanymiskomplikowanym
jestwśródnichaparatwymiarusprawiedliwości,któryposiadamocorzekania
winysprawcyiwymierzaniamukarykryminalnej.
Karaniejestobowiązkiem,aczasemprzywilejemnietylkodlategozłożo-
negoorganu,alerównieżpojedynczychosóbznimniezwiązanych,naprzykład
rodziców,opiekunówczynauczycieli.Stosująonibowiemwraziepotrzebykary
niekryminalne–psychologiczneczypedagogiczne.
Naszawiedzazzakresupsychologiikarywdużejmierzejestzasługątwór-
cówiorędownikówbehawioryzmu,wielkiegoiniezwyklewpływowegosyste-
mupsychologicznego,któryzpoczątkiemubiegłegowiekuzacząłkształtować
nowąperspektywęwpoznawaniunaturyczłowieka.Odwołującsiędotwier-
dzeńpsychologiibehawioralnejibadańempirycznych,przedstawięnajpierw
najważniejszeustaleniapsychologówtejorientacjidotyczącesposobówdefinio-
waniakaryiujmowaniajejistoty.Wskażęnastępniepoglądywybranychprzed-
stawicielipedagogiki,socjologiiipenologiinatematsensuifunkcjikaryoraz
jejskuteczności.
Najpewniejczytelnikjestwstanienapodstawiewłasnegodoświadczenia
stworzyćdefinicjękaryidokonaćjejracjonalizacjiorazpodaćcele,jakiema
spełniać.Wydajesię,żeabylepiejzrozumiećjejsens,trzebaodwołaćsiędo
naukowejnarracjitradycjibehawioralnej.Dziękitemubędziemymogli–jaksię
