Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teoriekarykryminalnej
39
1.4.Teoriekarykryminalnej(MartaJ.Boińska)
Jakożekarakryminalnajestnajsilniejszymśrodkiemprzymusupaństwowe-
go,pojawiasięnieuchronnepytanie:kiedykarajestwłaściwąformąoddziały-
wania?Idlaczegojestlubpowinnabyćstosowana?Najakiejzasadziepaństwo,
którestoinastrażyprawswoichobywateli(wtymprawadowolności),celowo
krzywdzikonkretnejednostkiiodbieraimteprawa,którychpowinnobyćgwa-
rantem?Przedstawionawewstępiedotegorozdziałuperspektywaewolucyjna
stanowiniewątpliwieważnąodpowiedźnatopytanie,alerównieżteoriekary
kryminalnejoferującennewyjaśnienia.Poddająoneanalizieistotę,celowość,
sensiskutecznośćkary(Ciosek,2003).
Napodstawiekryteriumuzasadnieniakaryipowołującsięnapropozycję
KarlaSalomoZachariaez1801roku,teoriekarykryminalnejmożnapodzielić
nadwiegrupy:teoriebezwzględne(absolutne)iteoriewzględne(relatywne)
(za:Warylewski,2007).Obecnieklasyfikacjętęwzbogacasięotrzeciąkategorię,
amianowicieteoriemieszane.
1.4.1.Teoriebezwzględne
Teoriebezwzględnenazywanesąrównieżteoriamisprawiedliwościowymi,
odwetowymilubretrybucyjnymi.Opierająsięnazałożeniu,żezazłonależy
odpłacaćzłem,akrzywdązakrzywdę.Karajestniejakowpisanawsamczyn
przestępczy–jeślijednostkałamieprawo,czekająkara,którajestnieuchron-
naistanowijedynąwłaściwąodpowiedźnapogwałcenienormprawnych.Nie
potrzebujeżadnegoinnegouzasadnieniapozasprawiedliwymodwetem.
Mimożeposzczególneteoriesprawiedliwościowebardzosięodsiebieróżnią
(dotegostopnia,iżniektórzyautorzystwierdzają,żełączyjejedyniewykluczenieze
zbioruteoriiwzględnych),możnawskazaćichtrzycechywspólne(Bagaric,2001):
jedynieosobawinnaprzestępstwazasługujenakaręijesttowystarcza-
jąceuzasadnieniejejzastosowania;
zasadaproporcjonalności–karamusiodpowiadaćwielkościpopełnionej
zbrodni,musibyćwstosunkudoniejproporcjonalna;
karasamawsobiejestwłaściwaisprawiedliwa,nienależyjejtraktować
jakośrodkadoosiągnięciajakiegokolwiekinnegocelu.
Abylepiejzrozumiećistotęteoriisprawiedliwościowych,przyjrzyjmysię
szczegółowokilkuznich7.
7ZacenneuwagidotyczącekoncepcjiI.KantaorazG.HegladziękujęmgrAleksandrze
Korubie.
