Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XXII
PSYCHOLOGIASĄDOWA
kiedypopatrzymynahistoriędanejrelacjispołecznej,zobaczymy,jakkroplapo
kroplinarastałopobudzenie,jakrosła–naprzykład–złość,ażwkońcueksplo-
dowałazeskutkiemśmiertelnym.
PolekturzeksiążkiJanaStanikaniemampewności,czyudałomusięte
wszystkiesłabościpsychologiipoznawczejprzezwyciężyćdokońca.Możetylko
tędotyczącapresjigrupodniesienia.
***
Każdaksiążka,jakkażdywytwórludzki,maswojeograniczenia.Książka,któ-
rąCzytelnikmawręku,niejestwyjątkiempodtymwzględem.Rzadkospotyka
sięprzecieżdziełanaukowepozbawionewad.
Wmoimprzekonaniusłabościksiążkizawierająsięwniedocenieniu–lub
zbytlakonicznympotraktowaniu–trzechważnychkwestii(cowkolejnychwy-
daniachłatwojestzmodyfikować).
Kwestiapierwszatomechanizmstawaniasięjednostkaasocjalną.Jaktosię
dzieje,żepewienczłowiekzanormalnelubzapożądaneuznajeto,cojestdestruk-
tywne,szkodliwe,anawetautodestruktywne.To,coprzynosiszkodylubstraty.To,
copozostajewjawnymkonflikciezregułamiżyciaspołecznego.Wświetlekoncep-
cjipoznawczychczyteżpoznawczo-społecznychjesttowynikuczeniasię.Otwar-
tepozostająjednakpytania,czegouczysiętakiczłowiek,wjakisposóbdokonuje
siętakiprocesuczeniasię,dlaczegouczysięwłaśnietego,cosprzyjapreferencji
douczeniasięwłaśnietego.Podobnychpytańpojawiasięniemało.Widziałbym
potrzebędostarczeniaodpowiedzichoćbynaniektóreznich.
Kwestiadrugatoproblemosobistejskutecznościczyteżosobistejbezrad-
ności.Kwestiatego,czyczłowiekmyśliosobie,żejestpionkiemczyaktywnym
sprawcązdarzeń.Czymaprzekonanie,żejestofiarąlosu,czyteżprzekonany
jest,żejestpanemlosu.Czymyśli,żenicodniegoniezależy,czyteżmyśli,żema
jakiśistotnywpływnazdarzenia.Niemożnatupominąćtreningusamodzielności
ireakcjinapróbysamodzielnościudzieci,codobrzewiadomoodczasówRoberta
White’aiRichardaDeCharmsa.Wiadomowięc,żeotoczeniespołecznemoże
akceptowaćiwzmacniaćpróbysamodzielnościdzieci,nawettedośćryzykowne,
alemożeteż–powodowanenadmiernątroskąlubobojętnościączywygodą–
piętnowaćsamodzielnośćdzieci,ograniczaćją.Wiemydziś,żereakcjenapróby
samodzielnościmająznaczeniezasadniczedlahistoriiżyciajednostki,żesąswo-
istympiętnemtrudnymdousunięcia.Jestjednakwobrębietejproblematykicoś
owieleważniejszego:to–motywowanewrodzonymdążeniemdoefektywnej
interakcjizeświatem–poszukiwaniedowodówwłasnejskuteczności.Oddaw-
nawiadomo,żenajbardziejskutecznymsposobemprzekonaniasiebiesamego
owpływienazdarzeniajestdestrukcja.Żadnezachowaniekonstruktywnenie