Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rozdzialechciałabymdokonaćklaryfikacjiterminuzaangażowanie,któremakilka
znaczeńirodowodówiprzedstawićrelacjepomiędzyzaangażowaniemawypaleniem
zawodowym,traktowanymprzezwielubadaczyjakjegoprzeciwstawnybiegun.
Zanimzostaniesformułowanadefinicjazaangażowaniawtakimujęciu,wjakim
będzieonotraktowanewtejpracy,przedstawionezostanąróżnepropozycjeisposoby
ujmowania,zjakimimożemysięspotkaćwliteraturzeprzedmiotu.
Wpolskiejliteraturzezpojęciemzaangażowaniamożnabyłozapoznaćsięznacz-
niewcześniej,wróżnymkontekście,chociażnajczęściejdotyczyłoonozaangażowania
politycznego,którejestutożsamianeztakimiokreśleniami,jaknp.partycypacjapo-
litycznaczyaktywnośćspołeczna.Naprzykładw1985rokuJ.Czapińskipisałoza-
angażowaniujakoformieaktywności,którasłużyrealizacjiwartości.Zdaniemtego
autora,funkcjązaangażowanianiejestzaspokajaniepotrzeb,alerealizacjawartości,
dziękiktórymmamydoczynieniazewzględnąstabilizacjąobrazurzeczywistościoraz
możliwejestkształtowanierzeczywistościpożądanejzpunktuwidzeniadziałającego
podmiotu.Gdyczłowiekpodejmujedziałaniamającenacelurealizacjęwartości,stara
siępodporządkowaćrzeczywistośćzewnętrznąorazustalaćsensdlaniejiwyznaczać
natejpodstawiekierunekdziałania.Rozwijaniekontrolinadtymzwiązanymzwarto-
ściamikierunkiemdziałaniaCzapińskinazywazaangażowaniem.Ważnewtymujęciu
stająsięwartościpozwalającepodmiotowizaangażowaćsięwrealizacjęcelu(jakim
jestrealizacjawartościpodmiotowych)orazkontrolawewnętrznaizewnętrzna,dzięki
którejprzekształcanierzeczywistościjestmożliwe.ZkoleiM.Lewicka(1993)uważała,
żezaangażowanietoaktywnośćsprawczapozbawionaceluiniepodlegającakontroli
(wodróżnieniuodaktywnościcelowej).Warunkiemkoniecznym,zdaniemautorki,
jestwyłączeniestandardówporównań,czylikryteriumocenwynikuczynności,je-
śliczłowiekprzełączysięnamechanizmkontroli,np.byocenićproduktywłasnych
czynności,zaangażowaniezamiera.Zachowanietomakierunek,aleniemacelu,czło-
wiekniedążywtymprzypadkudorealizacjiwartościpodmiotowych,aleraczejtrwa
wdziałaniudopóty,dopókitrwaniepewność,aonsammadoczynieniaznieznanym.
Mechanizmzaangażowaniapoleganatym,żesamodziałaniewciągaijestkontynu-
owanedlaniegosamego,aniedlaosiągnięcialubuniknięciaczegoś,niemacharakte-
ruinstrumentalnego,jestwzbudzanepotrzebąwzrostu,aniedeficytu.Niewiadomo,
dlaczegoczynnościzaangażowanesąpodejmowaneipodtrzymywaneiwręcztypowe
dlanichjestfenomenologicznedoznanienbyciaunoszonym”przezczynniki,naktóre
człowiekaniniemażadnegowpływu,aninawetniechcegomieć.Propozycjatajest
zpewnościąciekawa,jednakniedokońcamożnasięzgodzićztym,żeautorkaod-
mawiazaangażowaniuintencjonalności.ZkoleiM.Chabowski(2007)przyjmuje,że
zaangażowanietoprocesukierunkowywaniaaktywnościzorientowanejnarealizację
wyższychniżpotrzebybiologicznewartości,amechanizmzaangażowaniazostajeuru-
chomionytylkowspecjalnychsytuacjachwymagającychwysiłku.Człowiekzaangażo-
wanyrealizujeważnedlaniegowartości,doktórychmazindywidualizowanyiosobi-
stystosunek(możepojawiaćsięsilnenastawienieemocjonalnezwiązanezdanąwar-
22
