Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Miłoszaswoistympowtórzeniemświata.Skupiawsobieinadajewyrazi-
stośćiintensywnośćtemuwszystkiemu,cowrzeczywistościpozostaje
NA-śLADOWANIE
wukryciu,rozpraszasięwróżnorodnościiwielościjejfenomenów30.
Natomiastwniniejszejksiążcekoncepcjana-śladowaniajestprzed-
stawionajakowyistaczanie–ontycznieuwarunkowaneskupianiesię
wcałościwartościoweestetycznieiuwydatnianiesięwnich.Na-śla-
dowaniepodejmowaneprzezMiłosza,którymstajesięteżjegomime-
tyczneprzedstawianiei„powtarzanieświata”,wtworzonymtumodelu
orazwtejpraktyceliterackiejłączysięprzedewszystkimzestetycznym
(anietylkopoznawczymipercepcyjnym,zmysłowymlubempirycznym)
doświadczaniemudziałuwtym,cotranscendentne.Jestwyistaczaniem
sięświatawtym,copięknei„colśni”–jestwięcprawdziwą,rzeczy-
wistąemanacją„literackiegozdarzeniabytu”31.Niejesttojednakpsy-
chologicznyprocesidentyfikacjianiformaempatycznegowcielaniasię
wInnego,leczraczejopisywaneprzezTomaszaàKempis,Gustava
FlaubertalubMartinaBuberaiEmmanuelaLévinasawchodzeniewcu-
dzeistnienie.Jestononieempirycznym,boniepoddającymsięcałkowi-
cieracjonalizacji,bezpośrednymestetycznymdoświadczaniemInnego,
iwtymznaczeniu–mistycznąin-egzystencją.DlaMiłoszapodstawowe
jestbowiemdoświadczeniedotykalnościkonkretuibezpośredniejzmy-
słowejobecności-bliskościtego,cownimtranscendentne,coopisywał
międzyinnymiRyszardNycz32.
Wna-śladowaniuMiłoszamimesisprzekształcasię(poPlatońsku–
łączysię)wmethexis.Doświadczanieudziałuwaktachbliskościiwspół-
odczuwaniaprzynosidoznaniaiprzeżyciaestetyczne.Wna-śladowaniu
to,coodwzorowywane,wypełniasięwontycznymprocesiecorazto
innyminieoczekiwanymznaczeniem–analogiczniejaksamo-wypeł-
niasięznaczeniemwyistaczającysięlospostacitragicznej,rozpoznającej
senswydarzeńbędącychjejudziałemjakonależącydoporządkuon-
tycznego,jakologosbytu.światreferencjidziełaliterackiegojestjego
własnymświatem,którypozostajenieustannieotwarty.Tozaśsprawia,
żeliterackipodmiot–podmiotmówionyi„działanyprzezbycie”,tomi-
stycznie:determinowany–wtekście(wmowiepoetyckiej)iwdoświad-
czeniachestetycznych,awięcwna-śladowaniu,rozpoznajeswójudział
wszerszymtranscendentnymporządku.Poetyckiepochwytywanierzeczy
wichistocie,toichemanacja–anieprzedstawianiewyglądówiobra-
30A.Fiut,Pułapkimimesis,[w:]tenże,Momentwieczny…,dz.cyt.,s.41.
31UżywamtupojęciastworzonegoprzezMichaiłaBachtinaiznakomiciewy-
korzystanegowjegoantropologiiliteratury,rozszerzamjednakjegosensontolo-
giczny.
32R.Nycz,„Prywatnaksięgaróżności”,„Teksty”1981,nr4–5,s.203–204.
31
