Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rodzeństwojakomodelezachowań
27
zachowańantyspołecznychpojawiająsięwrodzinachiod-
zwierciedlajązarównouwarunkowaniagenetyczne,jakiśrodo-
wiskowe(Moffitt,2005).Najistotniejsząramąteoretyczną
dlabadańwtymobszarzejestteoriaspołecznegouczeniasię
(sociallearningtheory),którazostałastworzonaprzezBandurę
(1977).Chociażwewcześniejszym(behawiorystycznym)po-
dejściupodkreślanorolękarinagród,tozgodniezgłównym
założeniemteoriispołecznegouczeniasięjednostkimogąsię
uczyćodmodelibezbezpośredniegowzmocnienia(reinforce-
ment),poprzezinstruowanielubnawetprostemodelowanie.
WprzełomowymbadaniuBandura(1977)wykazał,żepoka-
zaniedzieckubezpośredniolubnanagraniufilmowymdoro-
słego,którybijedmuchanąlalkę(Bobo),byłowystarczające,
abywywołaćtakiesamozachowanieumałegodziecka.Zgod-
niezdrugimzałożeniemkoncepcjispołecznegouczeniasię,
uczeniezachodziwotoczeniuspołecznym,ajednostkizwy-
sokimprawdopodobieństwembędąpowielaćzachowaniaosób
dlanichważnych,takichjakczłonkowierodziny.Przemocze
stronyrodzeństwajestnajczęstsząformąprzemocywrodzinie
(Tucker,Finkelhor,Shattuck,Tunner,2013)iprawdopodobnie
maswójudziałwsumieantyspołecznychzachowańwobrębie
rodziny.
Wpływrodzeństwanazachowaniaagresywnewykracza
pozabezpośredniemodelowanie(np.treningdewiacji;deviancy
training8;Dishion,Spracklen,Andrews,Patterson,1996);obej-
mujerównieżsamoutrwalającesięcykleprzemocy9(coercive
ciclesofviolence;Patterson,1984)iinterakcyjneefektyzarówno
8
Czylitreningantyspołecznych,niezgodnychznormamizachowań
[przyp.red.nauk.].
9
Samoutrwalającesięcykleprzemocymogąbyćskutkiemnieumyślnego
wzmacnianiaprzezrodzicówtrudnych,nieakceptowanychprzeznichzachowań
dzieci.Wkonsekwencjizachowaniatezaczynająwystępowaćudzieckaczęściej,
cozkoleiwzmaganegatywnenastawienieopiekuna.Następnieopiekunten
zaczynapodejmowaćdziałaniazgodnezjegonegatywnymnastawieniem,co
ponowniemożeprzyczyniaćsiędowystępowaniaudzieckakolejnychtrudnych
zachowań(zob.Smithiin.,2014)[przyp.tłum.].
