Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Teoriarólmiędzynarodowych
iRalphLinton(1893-1953)rozpoczęlipracenadzbadaniemstrukturspołecznych
napoziomiemikro.Byłtopoczątekposzukiwań,asformułowanewówczasde-
5
finicjerólspołecznych,zewzględunazbytuproszczoneistatycznepodejście,nie
dałysięutrzymaćwodniesieniudorozwojuspołeczeństwzłożonych.Pominię-
6
ciedynamikiroliwyraźnieskrytykowałRalphH.Turner.Dotychczasowewyni-
kibadańokreśliłonjakostrukturalnąteorięroliizaproponowałujęcie,którepod-
kreślałoprocesinterakcji.Wprowadziłpojęcientworzeniaroli”,oznaczające,że
rolespołeczneniesąprzezjednostkęprzyjmowanewgotowej,ukończonejformie,
7
alesątworzoneimodyfikowanewprocesachinterakcjizinnymi.Zgodniezteorią
Turnera,jednostkitworząrolewtrzechznaczeniach:
napotykająnieokreślonyukładkulturowy,wktórymzmuszonesątworzyć
rolę,którąchcąodgrywać;
zakładają,żeinniodgrywająrolęiwzwiązkuztymdokonująwysiłków
wkierunkuwykryciatejukrytejroli,tworząjąwswojejwyobraźni;
próbująwewszystkichsytuacjachspołecznychstworzyćdlasiebierolę
poprzeznadawaniesygnałówmającychpotwierdzićichprawadodanejroli.
8
Wagęrelacjispołecznychpodkreślałinnyprzedstawicielnurtuinterakcjoni-
stycznegowsocjologii-ErvingGoffman.Wedługniego,kontaktmiędzydwoma
jednostkamitorodzajprzedstawieniateatralnego,wczasiektóregoobajrozmówcy
odgrywająswojerolewceluwywarciazamierzonegowrażenianadrugiejosobie.
9
ZdaniemGoffmananrola”towiązkadziałańwykonywanychwwidocznysposób
przedinnymiosobami.Jednostkastarasięzbudowaćdlasiebierolęspójnązjej
zachowaniem,zobrazemsamegosiebie,aleteżrolapozostajewzwiązkuzod-
powiedziamiireakcjamiinnych.Jeślirolazostanierazustalona,jednostceniełatwo
jązmienić.
10
Problematykasystemuspołecznego,rólspołecznychiichuwarunkowańzosta-
łapoddanaszczegółowejanalizietakżewnurciefunkcjonalizmusocjologicznego.
JegowybitnyprzedstawicielTalcottParsonsdefiniowałdziałaniespołecznejako
celowe,mającesubiektywneznaczenieimniejlubbardziejwyraźnąmotywację.
5
Turner,op.cit.,s.405-407.
6
MariaŁoś,„Rolespołeczne”wnowejroli,[w:]EdmundMokrzycki,MariaOfierska,Jerzy
Szacki(red.),Ospołeczeństwieiteoriispołecznej.KsięgapoświęconapamięciStanisława
Ossowskiego,PaństwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa1985,s.123.
7
Pojęcienprzyjmowaniaroli”wprowadziłGeorgeHerbertMead.Zob.Mead,op.cit.,s.350in.
8
Za:Turner,op.cit.,s.447.Zob.też:RalphH.Turner,Koncepcjasiebiewinterakcjispołecz-
nej,[w:]AleksandraJasińska-Kania,LechM.Nijakowski,JerzySzacki,MarekZiółkowski(wyb.
iopr.),Współczesneteoriesocjologiczne,WydawnictwoNaukoweScholar,Warszawa2006,
s.272-284.
9
ErvingGoffman,Człowiekwteatrzeżyciacodziennego,PaństwowyInstytutWydawniczy,
Warszawa1981.
10
ErvingGoffman,Encounters:TwostudiesintheSociologyofInteraction,Bobbs-Merill,
Indianapolis1961,s.96.
